تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدلتفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل۵۶-سوره الواقعة
تفسیر سوره الواقعه برگرفته از تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
سوره واقعة
سوره واقعة آیه 1
متن آیه :
إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ
ترجمه :
هنگامی که واقعه ( ی عظیم قیامت ) برپا شود .
توضیحات :
« الْوَاقِعَةُ » : رخ دهنده . نام قیامت است . تعبیر از آغاز رستاخیز با فعل ماضی ، به علت قطعیت و حتمیت آن است .
سوره واقعة آیه 2
متن آیه :
لَیْسَ لِوَقْعَتِهَا کَاذِبَةٌ
ترجمه :
رخ دادن آن قطعی و جای تکذیب نیست .
توضیحات :
« لِوَقْعَتِهَا » : برای رخ دادن آن . هنگام رخ دادن آن . برخی حرف ( لِ ) را برای تعدیه ، و بعضی آن را برای توقیت و به معنی ( عِندَ=هنگامی که ) می‌دانند ، مانند ( لِدُلُوکِ الشَّمْسِ ) در ( اسراء / 78 ) . « کَاذِبَة » : دروغ . دروغ دانستن . دروغ شمرنده . تکذیب کننده . بعضی آن را مصدری همچون عاقِبَة و خاتِمَة و عافِیَة می‌دانند . برخی هم آن را اسم فاعل می‌شمارند . در صورت اخیر معنی آیه چنین است : به هنگام وقوع قیامت ، هیچکس نمی‌تواند آن را انکار و تکذیب کند . یا این که هنگام وقوع رستاخیز دیگر کسی یافته نمی‌شود که به خدا باور نداشته باشد و وجود او را تکذیب کند ( نگا : قاسمی ) . مؤنث آمدن ( کاذِبَة ) به خاطر آن است که در تقدیر چنین است : نَفْسٌ کاذِبَة .
سوره واقعة آیه 3
متن آیه :
خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ
ترجمه :
( گروهی را ) پائین می‌آورد و ( گروهی را ) بالا می‌برد .
توضیحات :
« خَافِضَةٌ » : پائین‌آورنده . خوارکننده . « رَافِعَةٌ » : بالابرنده . سرافرازنده . هر دو واژه خبر اوّل و دوم مبتدای محذوف و تقدیر چنین است : هِیَ خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ . قیامت انقلاب بزرگ و گسترده الهی است ، و همچون همه حوادث و انقلابات بزرگ ، گروهی را بالا می‌برد و والا می‌گرداند و گروهی را پائین می‌کشد و خوار می‌دارد . گذشته از این ، قیامت نیکان را به درجات والای بهشت می‌رساند ، و بدان را به درکات پست دوزخ می‌کشاند .
سوره واقعة آیه 4
متن آیه :
إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجّاً
ترجمه :
این در هنگامی است که زمین سخت به تکان و لرزه انداخته می‌شود .
توضیحات :
« إِذَا » : در هنگامی که . ظرف ( إِذَا ) متعلق به ( خَافِضَةٌ رَّافِعَةٌ ) است . « رُجَّتْ » : به تکان و لرزه انداخته شد . به زلزله و جنبش افکنده شد ( نگا : حجر / 1 ، زلزله / 1 ) . « رَجّاً » : سخت تکان دادن . لرزاندن و جنباندن .
سوره واقعة آیه 5
متن آیه :
وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسّاً
ترجمه :
و کوهها سخت درهم کوبیده می‌شوند و ریزه ریزه می‌گردند .
توضیحات :
« بُسَّتْ » : کوبیده و ریزه ریزه گردانده شد . « بَسّاً » : کوبیدن و کوفتن . خرد کردن و ریزه ریزه نمودن . متلاشی کردن .
سوره واقعة آیه 6
متن آیه :
فَکَانَتْ هَبَاء مُّنبَثّاً
ترجمه :
و به صورت گرد و غبار پراکنده درمی‌آیند .
توضیحات :
« هَبَآءً » : غبار . گرد و خاک ( نگا : فرقان / 23 ) . « مُنبَثّاً » : پراکنده . پخش .
سوره واقعة آیه 7
متن آیه :
وَکُنتُمْ أَزْوَاجاً ثَلَاثَةً
ترجمه :
و شما سه گروه خواهید شد .
توضیحات :
« أَزْوَاجاً » : اصناف و انواع . مراد گروهها و دسته‌ها است .
سوره واقعة آیه 8
متن آیه :
فَأَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ
ترجمه :
سمت راستیها ! امّا چه سمت راستیهائی ؟ ( اهل سعادت و خوشبختی ! خوشا به حالشان ) .
توضیحات :
« الْمَیْمَنَةِ » : طرف راست . یُمن و برکت . « أَصْحَابُ الْمَیْمَنَةِ » : یاران دست راست . آنان کسانی هستند که نامه اعمال را با دست راست دریافت می‌دارند ( نگا : حاقه / 19 ) . اهل سعادت و میمنت . « مَا » : اسم استفهام است و در چنین مواردی برای تعجب از حال نیکو ، یا - چنانکه می‌آید - از حال بد کسی یا کسانی است .
سوره واقعة آیه 9
متن آیه :
وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ
ترجمه :
و سمت چپیها ! امّا چه سمت چپیهائی ؟ ! ( اهل شقاوت و بدبختی ! بدا به حالشان ) .
توضیحات :
« الْمَشْئَمَةِ » : دست چپیها . سمت چپیها . آنان کسانی هستند که نامه اعمال را با دست چپ دریافت می‌دارند ( نگا : حاقه / 25 ) . افراد بدبخت و تیره‌روز .
سوره واقعة آیه 10
متن آیه :
وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ
ترجمه :
و پیشتازانِ پیشگام !
توضیحات :
« السَّابِقُونَ . . . » : پیشقدمان در خیرات و پیشاهنگان در حسنات . پیشوایان و رهبران مردم در اخلاق و صفات انسانی و انجام اعمال و افعال خداپسندانه ( نگا : مؤمنون / 61 ، فاطر / 32 ، توبه / 100 ) . مراد پیشگامان و پیشتازان همه ملتها از آغاز جهان تا پایان آن ، در انجام اوامر و دوری از نواهی الهی است . ( السَّابِقُونَ ) اوّل مبتدا و دومی صفت یا تأکید ، و ( أُوْلئِکَ الْمُقَرَّبُونَ ) خبر آن است . یا این که اوّلی مبتدا و دومی خبر است . ناگفته پیدا است که این گروه برخوردار از مقام والاتری از سمت راستیها می‌باشند ، و پیغمبران و پیشقراولان ادیان آسمانی و بزرگان دین و مبارزان راه حق ، تشکیل دهندگان این گروهند .
سوره واقعة آیه 11
متن آیه :
أُوْلَئِکَ الْمُقَرَّبُونَ
ترجمه :
آنان ، مقرّبان ( درگاه یزدان ) هستند .
توضیحات :
« أُوْلئِکَ الْمُقَرَّبُونَ » : مبتدا و خبر بوده و رویهم خبر ( السَّابِقُونَ ) در آیه پیشین است .
سوره واقعة آیه 12
متن آیه :
فِی جَنَّاتِ النَّعِیمِ
ترجمه :
در میان باغهای پرنعمت بهشت جای دارند .
توضیحات :
« جَنَّاتِ النَّعِیمِ » : ( نگا : مائده / 65 ، یونس / 9 ، حج / 56 ) .
سوره واقعة آیه 13
متن آیه :
ثُلَّةٌ مِّنَ الْأَوَّلِینَ
ترجمه :
گروه زیادی از پیشینیان ( هر دینی ، از زمره دسته سوم ) هستند .
توضیحات :
« ثُلَّةٌ » : جماعت زیاد . دسته فراوان . « الأَوَّلِینَ » : نخستین گروندگان به هر دینی از ادیان آسمانی ، در روزها و سالهای اولیه دعوت هر پیغمبری ، برای مثال : اصحاب و تابعین آئین اسلام ( نگا : حدید / 10 ) .
سوره واقعة آیه 14
متن آیه :
وَقَلِیلٌ مِّنَ الْآخِرِینَ
ترجمه :
و گروه اندکی از پسینیان ( هر دینی ، در میان دسته سوم ) می‌باشند .
توضیحات :
« الآخِرِینَ » : اشخاصی که بعد از روزها و سالهای دعوت هر پیغمبری ، جان بر کف در راه خدمت به دین خدا به تلاش می‌ایستند و از زمره آیندگان دینداران بشمارند .
سوره واقعة آیه 15
متن آیه :
عَلَى سُرُرٍ مَّوْضُونَةٍ
ترجمه :
اینان بر تختهای مرصّع و مطرّز می‌نشینند .
توضیحات :
« سُرُرٍ » : جمع سَریر ، تختها . « مَوْضُونَةٍ » : مرصّع و زربفت . مطرّز و مکلّل .
سوره واقعة آیه 16
متن آیه :
مُتَّکِئِینَ عَلَیْهَا مُتَقَابِلِینَ
ترجمه :
روبروی هم بر آن تختها تکیه می‌زنند .
توضیحات :
« مُتَّکِئِینَ . . . مُتَقَابِلِینَ » : حال اول و دوم هستند برای ضمیر ( عَلی سُرُرٍ ) . یعنی : إِسْتَقَرُّوا عَلی سُرُرٍ مُتَّکِئِینَ مُتَقَابِلِینَ .
سوره واقعة آیه 17
متن آیه :
یَطُوفُ عَلَیْهِمْ وِلْدَانٌ مُّخَلَّدُونَ
ترجمه :
نوجوانانی ، همیشه نوجوان ( برای خدمت بدیشان ، پیرامونشان در آمد و رفت هستند و باده را ) برای آنان می‌گردانند .
توضیحات :
« وِلْدانٌ » : جمع وَلَد ، پسرکان . نوجوانان ( نگا : طور / 24 ) . « مُخَلَّدُونَ » : جمع مُخَلَّد ، همیشه ماندگار و پیوسته نوجوان .
سوره واقعة آیه 18
متن آیه :
بِأَکْوَابٍ وَأَبَارِیقَ وَکَأْسٍ مِّن مَّعِینٍ
ترجمه :
( برای آنان به گردش درمی‌آورند ) قدحها و کوزه‌ها و جامهائی از رودبار روان شراب را .
توضیحات :
« أَکْوَابٍ » : جمع کُوب ، قَدح . لیوان ( نگا : زخرف / 71 ) . « أَبَارِیقَ » : جمع إبریق ، کوزه دارای دسته و لوله . « کَأْسٍ » : جام . در اینجا باده مراد است ( نگا : صافات / 45 ) . « مَعِینٍ » : روان . جاری . مراد رودبار خمر است ( نگا : محمد / 15 ) .
سوره واقعة آیه 19
متن آیه :
لَا یُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا یُنزِفُونَ
ترجمه :
از نوشیدن آن ، نه سر درد می‌گیرند ، و نه عقل و شعور خود را از دست می‌دهند .
توضیحات :
« لا یُصَدَّعُونَ » : دچار سر درد گردانده نمی‌شوند . « عَنْهَا » : به سبب آن . « لا یُنزِفُونَ » : عقل و شعور را از دست نمی‌دهند ( نگا : صافات / 47 ) . قی و استفراغ نمی‌کنند ( نگا : المصحف المیسر ، صفوه التفاسیر ) .
سوره واقعة آیه 20
متن آیه :
وَفَاکِهَةٍ مِّمَّا یَتَخَیَّرُونَ
ترجمه :
( نوجوانان بهشتی برای آنان می‌گردانند ) هر نوع میوه‌ای را که برگزینند .
توضیحات :
« فَاکِهَةٍ » : میوه . عطف بر ( کَأْسٍ ) در آیه 18 است . « مِمَّا یَتَخَیَّرُونَ » : از میوه‌هائی که بخواهند . میوه‌هائی که خودشان برمی‌گزینند و برمی‌دارند .
سوره واقعة آیه 21
متن آیه :
وَلَحْمِ طَیْرٍ مِّمَّا یَشْتَهُونَ
ترجمه :
و گوشت پرنده‌ای که بخواهند و آرزو کنند .
توضیحات :
« یَشْتَهُونَ » : اشتهاء کنند . بخواهند و مایل بدان باشند .
سوره واقعة آیه 22
متن آیه :
وَحُورٌ عِینٌ
ترجمه :
و حوریان چشم درشت بهشتی دارند .
توضیحات :
« حُورٌ » : سیاه چشمان . مبتدا و خبر آن ( عِندَهُمْ ) یا ( لَهُمْ ) محذوف است . برخی آن را عطف بر ( وِلْدانٌ ) دانسته‌اند . « عِینٌ » : جمع عَیْنَاء ، درشت چشمان . صفت ( حُورٌ ) است .
سوره واقعة آیه 23
متن آیه :
کَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ
ترجمه :
همسان مروارید میان صدفند .
توضیحات :
« الُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ » : ( نگا : طور / 24 ) .
سوره واقعة آیه 24
متن آیه :
جَزَاء بِمَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
ترجمه :
( اینها بدیشان داده می‌شود ) به پاداش کارهائی که می‌کرده‌اند .
توضیحات :
« جَزَآءً » : مفعولٌ‌له است .
سوره واقعة آیه 25
متن آیه :
لَا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْواً وَلَا تَأْثِیماً
ترجمه :
در میان باغهای بهشت ، نه سخن یاوه می‌شنوند ، و نه سخن گناه‌آلود .
توضیحات :
« لَغْواً . . . تَأْثِیماً » : ( نگا : طور / 23 ) .
سوره واقعة آیه 26
متن آیه :
إِلَّا قِیلاً سَلَاماً سَلَاماً
ترجمه :
مگر سخن سلام ! سلام ! را .
توضیحات :
« قِیلاً » : سخن ( نگا : نساء / 122 ) . مستثنی است . « سَلاماً سَلاماً » : درود ! درود ! صفت ( قیلاً ) است . یعنی سخنی که سالم از یاوه و گناه است . یا بدل آن است و معنی چنین می‌شود : مگر سخنی را که سلام ! سلام ! است ( نگا : مریم / 62 ) . « سَلاماً ، سَلاماً » : سلام بعد از سلام . سلامها و سلامها بر همدیگر . یا درود خدا بر ایشان ، و یا درود فرشتگان بر آنان ( نگا : السراج المنیر ) .
سوره واقعة آیه 27
متن آیه :
وَأَصْحَابُ الْیَمِینِ مَا أَصْحَابُ الْیَمِینِ
ترجمه :
سمت راستیها ! چه سمت راستیهائی ؟ ! ( اوصاف مواهب و نعمتهایشان در بیان نمی‌گنجد ) .
توضیحات :
« أَصْحَابُ الْیَمِینِ . . . » : ( نگا : واقعه / 8 ) .
سوره واقعة آیه 28
متن آیه :
فِی سِدْرٍ مَّخْضُودٍ
ترجمه :
در ( سایه درخت ) سدر بی‌خار آرمیده‌اند .
توضیحات :
« سِدْرٍ » : درخت سِدر . ولی سِدر بهشتی کجا و سِدر جهان کجا ! ( نگا : سبأ / 16 ) . « مَخْضُودٍ » : بی‌خار . سِدری که خارهایش را گرفته و بریده‌اند .
سوره واقعة آیه 29
متن آیه :
وَطَلْحٍ مَّنضُودٍ
ترجمه :
و در سایه درختان موزی بسر می‌برند که میوه‌هایش رویهم ردیف و چین چین افتاده است .
توضیحات :
« طَلْحٍ » : درختی است سبز و خوشرنگ و خوشبو . درخت کُنار . درخت مَوز . « مَنضُودٍ » : متراکم . ردیف رویهم افتاده . چین چین ( نگا : هود / 82 ، ق / 10 ) .
سوره واقعة آیه 30
متن آیه :
وَظِلٍّ مَّمْدُودٍ
ترجمه :
و در میان سایه‌های فراوان و گسترده و کشیده ( خوش و آسوده‌اند ) .
توضیحات :
« ظِلٍّ » : سایه فراخ . « مَمْدُودٍ » : کشیده و گسترده . غرض این است که بهشتیان دائماً در سایه‌های مطبوع و روح‌افزای دائم و همیشگی بسر می‌برند و از رنج گرما در امانند .
سوره واقعة آیه 31
متن آیه :
وَمَاء مَّسْکُوبٍ
ترجمه :
و در کنار آبشارها و آبهای روان ( بسر می‌برند که زمزمه آن گوش جان را نوازش می‌دهد و منظره آن چشم انسان را فروغ می‌بخشد ) .
توضیحات :
« مَسْکُوبٍ » : ریزان و روان . همیشه جاری . از بالا به پائین در حال ریزش .
سوره واقعة آیه 32
متن آیه :
وَفَاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ
ترجمه :
و در میان میوه‌های فراوان هستند .
توضیحات :
. . .
سوره واقعة آیه 33
متن آیه :
لَّا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ
ترجمه :
که نه تمام می‌شود و نه منع می‌گردد .
توضیحات :
« لا مَقْطُوعَةٍ » : ناگسستنی و قطع ناشدنی . « لا مَمْنُوعَةٍ » : قدغن ناشدنی و بلامانع .
سوره واقعة آیه 34
متن آیه :
وَفُرُشٍ مَّرْفُوعَةٍ
ترجمه :
و در بین همسران ارجمند و گرانقدر ( خوش می‌گذرانند ) .
توضیحات :
« فُرُشٍ » : جمع فِراش ، کنایه از همسر است . همان گونه که لباس گاهی بدین معنی است ( نگا : بقره / 187 ) . « مَرْفُوعَةٍ » : والامقام . بلند بالا .
سوره واقعة آیه 35
متن آیه :
إِنَّا أَنشَأْنَاهُنَّ إِنشَاء
ترجمه :
ما آنان را ( در آغاز کار ، بدین شکل زیبا و شمائل دلربا ) پدیدار کرده‌ایم .
توضیحات :
« أَنشَأْنَاهُنَّ » : حوریان را به گونه خاصی آفریده‌ایم . ایشان را به وضع خاصی پدید آورده‌ایم .
سوره واقعة آیه 36
متن آیه :
فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْکَاراً
ترجمه :
ایشان را دوشیزگانی ساخته‌ایم ( که پس از آمیزش ، بکارت خود را باز می‌یابند ! ) .
توضیحات :
« أَبْکَاراً » : جمع بِکْر ، دوشیزگان .
سوره واقعة آیه 37
متن آیه :
عُرُباً أَتْرَاباً
ترجمه :
شیفتگان ( همسر خود ، و همه جوان و طناز و ) همسن و سال هستند .
توضیحات :
« عُرُباً » : جمع عَرُوب ، زن شیفته و دلداده‌ای که شوهر خود را سخت دوست داشته باشد و با سخن و ناز و غمزه و خنده عشق و محبت خود را بدو اظهار کند ، خلاصه سراپا عاشق و واله شوهر باشد . « أَتْرَاباً » : جمع تِرْب ، زنان همسن و سال و جوان بکمال ( نگا : ص / 52 ) . « عُرُباً أَتْراباً » : صفت اوّل و دوم ( أَبْکَاراً ) است .
سوره واقعة آیه 38
متن آیه :
لِّأَصْحَابِ الْیَمِینِ
ترجمه :
( همه این نعمتهای ششگانه ) متعلق به سمت راستیها است .
توضیحات :
« لأصْحَابِ الْیَمِینِ » : بعضی جار و مجرور را متعلق به ( أَنشَأْنَاهُنَّ ) در آیه 35 می‌دانند . یعنی : ما چنین حوریانی را برای دست راستیها آفریده و پدیدار کرده‌ایم . برخی هم جار و مجرور را متعلق به فعل عام محذوفی می‌دانند و تقدیر چنین است : هذِهِ کُلُّها لاِصْحَابِ الْیَمِینِ .
سوره واقعة آیه 39
متن آیه :
ثُلَّةٌ مِّنَ الْأَوَّلِینَ
ترجمه :
سمت راستیها گروه زیادی از پیشینیان ( گروندگان به هر دینی از ادیان آسمانی ) هستند .
توضیحات :
« الأوَّلِینَ » : نخستین گروندگان به هر دینی از ادیان الهی . پیشینیان امتهای گذشته .
سوره واقعة آیه 40
متن آیه :
وَثُلَّةٌ مِّنَ الْآخِرِینَ
ترجمه :
و گروه زیادی از پسینیان ( گروندگان به هر دینی از ادیان الهی ) .
توضیحات :
« الآخِرِینَ » : پسینیان . آیندگان . اشخاصی که بعد از روزها و سالهای دعوت هر پیغمبری ، ایمان آورده‌اند و مؤمنانه زیسته‌اند .
سوره واقعة آیه 41
متن آیه :
وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ
ترجمه :
سمت چپیها ! چه سمت چپیهائی ؟ ! ( بدا به حالشان ! ) .
توضیحات :
« أَصْحَابُ الشِّمَالِ » : ( نگا : واقعه / 9 ) .
سوره واقعة آیه 42
متن آیه :
فِی سَمُومٍ وَحَمِیمٍ
ترجمه :
آنان در میان شعله‌های آتش و آب جوشان بسر خواهند برد !
توضیحات :
« سَمُومٍ » : شعله و لهب خالص ( نگا : طور / 27 ) . باد سوزان « حَمِیمٍ » : آب بسیار گرم و جوشان ( نگا : انعام / 70 ، یونس / 4 ، حج / 19 ) .
سوره واقعة آیه 43
متن آیه :
وَظِلٍّ مِّن یَحْمُومٍ
ترجمه :
و در سایه دودهای بسیار سیاه و گرم قرار خواهند گرفت .
توضیحات :
« یَحْمُومٍ » : دود پرحرارت و بسیار غلیظ و سیاه ( نگا : زمر / 16 ) .
سوره واقعة آیه 44
متن آیه :
لَّا بَارِدٍ وَلَا کَرِیمٍ
ترجمه :
نه خنک است و نه مفید فایده‌ای .
توضیحات :
« بَارِدٍ » : سرد و خنک . « کَرِیمٍ » : در میان عربها معمول است که وقتی می‌خواهند شخص یا چیزی را ذم کنند و غیر مفید معرفی کنند ، واژه ( کریم ) را به دنبال شخص یا چیز دیگری که بیفایده و ناپسند قلمداد شده است ، ذکر می‌نمایند . مثلاً می‌گویند : مَا هذِهِ الدّارُ بِوَاسِعَةٍ وَ لا کَریمٍ . مَا هذَا بِسَمِینٍ وَ لا کَرِیمٍ ( نگا : زادالمسیر ) . در اینجا مراد از ( لا کَرِیمٍ ) بیفایده و بدمنظر است .
سوره واقعة آیه 45
متن آیه :
إِنَّهُمْ کَانُوا قَبْلَ ذَلِکَ مُتْرَفِینَ
ترجمه :
چرا که آنان پیش از این ( در دنیا ، مست و مغرور نعمت و ) خوشگذران بوده‌اند .
توضیحات :
« مُتْرَفِینَ » : افراد خوشگذران و مست و مغرور فزونی نعمت ( نگا : اسراء / 16 ، مؤمنون / 64 ) . در اینجا مراد همه کسانی است که به سبب پرداختن به جهان ، از عبادت یزدان غافل ، و تمام تلاششان برای معاششان بوده است .
سوره واقعة آیه 46
متن آیه :
وَکَانُوا یُصِرُّونَ عَلَى الْحِنثِ الْعَظِیمِ
ترجمه :
و پیوسته بر انجام گناهان بزرگ ، پافشاری داشته‌اند .
توضیحات :
« الْحِنثِ الْعَظِیمِ » : گناه بزرگ . گناهان کبیره ، و از همه بدتر ، کفر و شرک .
سوره واقعة آیه 47
متن آیه :
وَکَانُوا یَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَکُنَّا تُرَاباً وَعِظَاماً أَئِنَّا لَمَبْعُوثُونَ
ترجمه :
و می‌گفته‌اند : آیا زمانی که مُردیم و خاک و استخوان گشتیم ، آیا دوباره زنده گردانده می‌شویم ؟ !
توضیحات :
« أَإِذَا مِتْنَا . . . » : ( نگا : مؤمنون / 82 ، صافات / 16 و 53 ) .
سوره واقعة آیه 48
متن آیه :
أَوَ آبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ
ترجمه :
آیا پدران و نیاکان پیشین ما هم ؟ ! ( که هیچ اثری از آنان باقی نمانده است ، دوباره زنده می‌شوند ؟ ! ) .
توضیحات :
« أَوَ ءَابَآءُنَا . . . » : ( نگا : صافات / 17 ) .
سوره واقعة آیه 49
متن آیه :
قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِینَ وَالْآخِرِینَ
ترجمه :
بگو : پیشینیان و گذشتگان ، و پسینیان و آیندگان .
توضیحات :
« الأوَّلِینَ » : پیشینیان . گذشتگان . « الآخِرِینَ » : پسینیان . آیندگان .
سوره واقعة آیه 50
متن آیه :
لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِیقَاتِ یَوْمٍ مَّعْلُومٍ
ترجمه :
قطعاً جملگی در وعده‌گاه روز معین ( رستاخیز ) گرد آورده می‌شوند .
توضیحات :
« مَجْمُوعُونَ » : گرد آورده شدگان ( نگا : هود / 103 ) . « مِیقَاتِ یَوْمٍ » : اضافه بیانیه است . یعنی وعده‌گاهی که روز مشخص و معینی در علم خدا است .
سوره واقعة آیه 51
متن آیه :
ثُمَّ إِنَّکُمْ أَیُّهَا الضَّالُّونَ الْمُکَذِّبُونَ
ترجمه :
سپس شما ای گمراهان تکذیب کننده ( زندگی دوباره ) .
توضیحات :
« الْمُکَذِّبُونَ » : تکذیب کنندگان زنده شدن و حیات دوباره پیدا کردن .
سوره واقعة آیه 52
متن آیه :
لَآکِلُونَ مِن شَجَرٍ مِّن زَقُّومٍ
ترجمه :
قطعاً از درخت زقوم خواهید خورد .
توضیحات :
« زَقُّومٍ » : ( نگا : صافات / 62 ، دخان / 43 ) .
سوره واقعة آیه 53
متن آیه :
فَمَالِؤُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ
ترجمه :
و شکمها را از آن پر خواهید کرد .
توضیحات :
« مَالِئُونَ » : پر کنندگان .
سوره واقعة آیه 54
متن آیه :
فَشَارِبُونَ عَلَیْهِ مِنَ الْحَمِیمِ
ترجمه :
و روی آن ، آب جوشان و سوزان خواهید نوشید .
توضیحات :
« شَارِبُونَ » : نوشندگان . مراد نوشیدن با اجبار و اکراه است .
سوره واقعة آیه 55
متن آیه :
فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِیمِ
ترجمه :
و همچون نوشیدن شترانی که مبتلا به بیماری تشنگی شده‌اند ، از آن خواهید نوشید .
توضیحات :
« الْهِیمِ » : جمع أَهْیَم و هَیْماء ، شترانی که مبتلا به ( هُیام ) شده باشند . هُیام دردی است که تشنگی سبب آن می‌گردد . شتران مبتلا به چنین مرضی آنقدر آب می‌نوشند تا می‌میرند ، یا سخت بیمار می‌گردند ( نگا : معجم الفاظ القرآن الکریم ) .
سوره واقعة آیه 56
متن آیه :
هَذَا نُزُلُهُمْ یَوْمَ الدِّینِ
ترجمه :
این ، وسیله پذیرائی از ایشان در روز جزا است .
توضیحات :
« نُزُل » : وسیله پذیرائی ( نگا : آل‌عمران / 198 ، کهف / 102 و 107 ، صافات / 62 ) . « یَوْمَ الدِّینِ » : ( نگا : فاتحه / 4 ، حجر / 35 ، شعراء / 82 ) .
سوره واقعة آیه 57
متن آیه :
نَحْنُ خَلَقْنَاکُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ
ترجمه :
ما شما را ( از نیستی به هستی آورده‌ایم و ) خلقت بخشیده‌ایم ، پس چرا ( آفرینش دوباره خود را از خاک ) نباید تصدیق و باور کنید ؟
توضیحات :
« فَلَوْ لا تُصَدِّقُونَ » : پس چرا نباید تصدیق بکنید ؟ مفعول آن محذوف است که خلق و بعث ، یعنی آفرینش تازه و حیات مجدد است . واژه ( لَوْ لا ) برای تحضیض و تحریک بر انجام کاری است .
سوره واقعة آیه 58
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُم مَّا تُمْنُونَ
ترجمه :
آیا درباره نطفه‌ای که ( به رحم زنان ) می‌جهانید ، اندیشیده‌اید و دقت کرده‌اید ؟
توضیحات :
« تُمْنُونَ » : می‌جهانید . به داخل رحم می‌ریزید ( نگا : نجم / 46 ، قیامت / 37 ) .
سوره واقعة آیه 59
متن آیه :
أَأَنتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ
ترجمه :
آیا شما آن را می‌آفرینید ، و یا ما آن را می‌آفرینیم ؟
توضیحات :
« أَ أَنتُمْ تَخْلُقُونَهُ . . . » : اشاره به آفرینش و دگرگونی شگفت‌انگیز قطره آب به ظاهر ناچیز منی است که به تنهائی مجموعه‌ای از عجائب و غرائب است ( نگا : تفسیر نمونه ، جلد 23 ، صفحه 241 ، فرهنگ لغات قرآن دکتر قریب ، ماده منی ) .
سوره واقعة آیه 60
متن آیه :
نَحْنُ قَدَّرْنَا بَیْنَکُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِینَ
ترجمه :
ما در میان شما مرگ را مقدر و معین ساخته‌ایم ، و هرگز بر ما پیشی گرفته نمی‌شود ( و کسی بر ما چیره نمی‌گردد و از دست ما بدر نمی‌رود ) .
توضیحات :
« قَدَّرْنَا » : مقدر کرده‌ایم . قانون مرگ را گذاشته‌ایم ( نگا : حجر / 60 ، سبأ / 18 ، یس / 39 ، نمل / 57 ) . « مَسْبُوقِینَ » : عقب زدگان . پیشی گرفته‌شدگان . مراد مغلوبین و شکست خوردگان است ( نگا : انفال / 59 ، عنکبوت / 4 و 39 ) . یعنی مرگ را مقدر کرده‌ایم و کسی از دست آن رهائی نمی‌یابد . در این صورت آیه بعدی هدف این آیه است یا این که ما هرگز عاجز و ناتوان نیستیم از این که . در این صورت آیه بعدی دنباله این آیه است .
سوره واقعة آیه 61
متن آیه :
عَلَى أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَکُمْ وَنُنشِئَکُمْ فِی مَا لَا تَعْلَمُونَ
ترجمه :
هدف ( از قانون مرگ ) این است که گروهی از شما را ببریم و گروه دیگری را جای آنان بیاوریم ، و ( سرانجام ) شما را در جهانی که نمی‌دانید آفرینش تازه ببخشیم .
توضیحات :
« عَلی أَن نُّبَدِّلَ أَمْثَالَکُمْ » : تا این که شما انسانها را در این جهان مرتّباً جایگزین یکدیگر گردانیم . یعنی گروهی را بمیرانیم و دسته دیگری را جانشین ایشان گردانیم . در این صورت ( أَمْثَالَ ) به معنی اقوامی همچون خودتان است . یا این که : شما را در آخرت به حیات مجدد برمی‌گردانیم و با کیفیات تازه‌ای از نظر روح و جسم زنده و جاودانتان می‌گردانیم . در این صورت ( أَمْثَالَ ) خود انسانها هستند ، ولی با خصوصیات تازه و کیفیات خاص . « فِی مَا لا تَعْلَمُونَ » : در جهانی که شما چگونگی آن را نمی‌دانید و از اصول و نظامی که بر آن حاکم است بی‌خبرید . یا : در قالب و پیکر و روح و روانی که پیدا می‌کنید و شما فعلاً از اشکال و شرائط آن بی‌خبرید .
سوره واقعة آیه 62
متن آیه :
وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَى فَلَوْلَا تَذکَّرُونَ
ترجمه :
شما که پیدایش نخستین ( این جهان را دیده‌اید ، و آن را لمس و اوضاع آن را ) دانسته‌اید ، پس چرا یادآور نمی‌گردید ( و آفرینش جهان دیگر را بر آفرینش این جهان قیاس نمی‌کنید ؟ ) .
توضیحات :
« النَّشْأَةَ الأُولی » : آفرینش نخستین . مراد آفرینش این جهان و از جمله انسانها است که در مقابل آن ( النَّشْأَةَ الأخِرَة ) یا ( النَّشْأَه الأُخْری ) قرار دارد ( نگا : عنکبوت / 20 ، نجم / 47 ) . یعنی آفرینش جهان دیگر و از جمله رستاخیز مردگان در قیامت . « فَلَوْ لا تَذَکَّرُونَ » : پس چرا متذکر نمی‌گردید و درس عبرت نمی‌گیرید ؟ !
سوره واقعة آیه 63
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُم مَّا تَحْرُثُونَ
ترجمه :
آیا هیچ درباره آنچه کشت می‌کنید اندیشیده‌اید ؟
توضیحات :
« تَحْرُثُونَ » : می‌کارید . کشت می‌کنید .
سوره واقعة آیه 64
متن آیه :
أَأَنتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ
ترجمه :
آیا شما آن را می‌رویانید ، یا ما می‌رویانیم ؟
توضیحات :
« تَزْرَعُونَهُ » : آن را می‌رویانید . بدیهی است کار انسانها تنها کشت است ، اما رویانیدن تنها کار خدا است .
سوره واقعة آیه 65
متن آیه :
لَوْ نَشَاء لَجَعَلْنَاهُ حُطَاماً فَظَلْتُمْ تَفَکَّهُونَ
ترجمه :
اگر بخواهیم کشتزار را به گیاه خشک و پرپر شده‌ای تبدیل می‌گردانیم بگونه‌ای که شما از آن در شگفت بمانید .
توضیحات :
« حُطَاماً » : گیاه خشک و پرپر شده . خاشاک . « فَظَلْتُمْ تَفَکَّهُونَ » : بگونه‌ای که شما از آن در شگفت بمانید . پشیمان بشوید و اندوه بخورید . باب تفعل در اینجا برای سلب است ( نگا : آلوسی ) .
سوره واقعة آیه 66
متن آیه :
إِنَّا لَمُغْرَمُونَ
ترجمه :
( حیران و اندوهناک خواهید گفت : ) ما واقعاً زیانمندیم !
توضیحات :
« مُغْرَمُونَ » : زیانباران . زیان دیدگان . از غرامت به معنی زیان و ضرر . هلاک شدگان . نابودشدگان . از ماده غرام به معنی هلاک .
سوره واقعة آیه 67
متن آیه :
بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ
ترجمه :
بلکه ما بکلی بی‌نصیب و بی‌بهره ( از رزق و روزی ) هستیم ! ( آخر چیزی برای ما نمانده است و بی‌چیز و بیچاره شده‌ایم ) .
توضیحات :
« مَحْرُومُونَ » : محروم از رزق و روزی . بی‌بهره از همه چیز .
سوره واقعة آیه 68
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُمُ الْمَاء الَّذِی تَشْرَبُونَ
ترجمه :
آیا هیچ درباره آبی که می‌نوشید اندیشیده‌اید ؟
توضیحات :
« أَفَرَأَیْتُمْ » : ( نگا : شعراء / 75 ، زمر / 38 ، نجم / 19 ) .
سوره واقعة آیه 69
متن آیه :
أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ
ترجمه :
آیا شما آب را از ابر پائین می‌آورید ، یا ما آن را فرود می‌آوریم ؟
توضیحات :
« اَنزَلْتُمُوهُ » : آن را نازل کرده‌اید و فرو بارانده‌اید . « الْمُزْنِ » : ابر .
سوره واقعة آیه 70
متن آیه :
لَوْ نَشَاء جَعَلْنَاهُ أُجَاجاً فَلَوْلَا تَشْکُرُونَ
ترجمه :
اگر ما بخواهیم این آب ( شیرین و گوارا ) را تلخ و شور می‌گردانیم . پس چرا نباید سپاسگزاری کنید ؟
توضیحات :
« أُجَاجاً » : بسیار شور . تلخ ( نگا : فرقان / 53 ، فاطر / 12 ) .
سوره واقعة آیه 71
متن آیه :
أَفَرَأَیْتُمُ النَّارَ الَّتِی تُورُونَ
ترجمه :
آیا هیچ درباره آتشی که برمی‌افروزید ، اندیشیده‌اید ؟
توضیحات :
« تُورُونَ » : روشن می‌کنید . برمی‌افروزید . از مصدر ایراء ( نگا : عادیات / 2 ) .
سوره واقعة آیه 72
متن آیه :
أَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنشِؤُونَ
ترجمه :
آیا شما ، در آغاز این آتش را پدیدار کرده‌اید ، یا این که ما پدیدآورندگان آن هستیم ؟
توضیحات :
« شَجَرَتَهَا » : درخت آتش . مراد درخت مرخ و درخت عِقار است که به عنوان چوب آتش و چوب آتش گیره ، آن دو را به هم می‌مالیدند و آتش تولید می‌گردید . یا این که مراد همه درختان است که حرارت و انرژی خورشید را در خود ذخیره می‌کنند و هنگام مالش آنها و یا سوختن آنها ، حرارت و انرژی را آزاد می‌کنند ( نگا : یس / 80 ) . واژه ( شَجَر ) به معنی درخت و به معنی ذات و نفس ، یعنی خود آتش نیز گرفته شده است ( نگا : روح‌المعانی ) .
سوره واقعة آیه 73
متن آیه :
نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْکِرَةً وَمَتَاعاً لِّلْمُقْوِینَ
ترجمه :
ما آن را وسیله یادآوری ( قدرت خدا ) و وسیله زندگی اقویاء و فقراء نموده‌ایم .
توضیحات :
« تَذْکِرَةً » : به یاد آوردن قدرت خدا . چرا که ذخیره کردن انرژیها در درختان و گیاهان و بازگرداندن انرژیها ، دالّ بر قدرت خدا در میراندن مردمان و رستاخیز مردگان است . « الْمُقْوِینَ » : صحرانشینان . فقراء . ثروتمندان . بطور کلی استفاده‌کنندگان از آن ( نگا : روح المعانی ، صفوه التفاسیر ، أضواء البیان ) .
سوره واقعة آیه 74
متن آیه :
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیمِ
ترجمه :
حال که چنین است ، نام پروردگار بزرگوار خود را ورد زبان ساز ( و سپاسگزار نعمتهای فراوان او باش ، و به ستایش وی بپرداز ) .
توضیحات :
« سَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ » : پروردگار خود را بستای و بگو : سُبْحانَ مَنْ خَلَقَ هذِهِ الأشْیاءَ بِقُدْرَتِهِ ، وَ سَخَّرَها لَنا بِحِکْمَتِهِ ، سُبْحانَهُ ما أَعْظَمَ شَأْنَهُ ، وَ أَکْبَرَ سُلْطانَهُ . نام پروردگار خود را ورد زبان ساز و یاد خدا کن .
سوره واقعة آیه 75
متن آیه :
فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ
ترجمه :
سوگند به جایگاههای ستاره‌ها ، و محل طلوع و غروب آنها !
توضیحات :
« لآ أُقْسِمُ » : سوگند به . حرف ( لا ) در قسمهای قرآنی زائد و برای تأکید است ( نگا : حاقه / 38 ، معارج / 40 ، قیامت / 1 و 2 ، تکویر / 15 ، انشقاِ / 16 ، بلد / 1 ) . چرا که خدا در آیه بعدی آن را قسم یادکردن قلمداد فرموده است ، و در کلام عرب ( لا ) زائد برای تأکید و تقویت کلام ، فراوان است . از جمله : تَذَکَّرْتُ لَیْلی ، فَاعْتَرَتْنی صَبابَةٌوَ کادَ نِیاطُ الْقَلْبِ ( لایَتَقَطَّعُ ) . . . ( لا وَ أَبیکِ ) ابْنَةَ الْعامِرِیِّلایَدَّعِی الْقَوْمُ أَنِّی‌أَفِرُّ دیگر این که به اغلب این چیزهائی که همراه ( لا ) مقسمٌ‌علیه قرار گرفته‌اند ، در جاهای دیگر قرآن بدون ( لا ) بدانها سوگند یاد شده است ( نگا : نجم / 1 ، شمس / 7 ، مریم / 68 ، مدثر / 33 ، تکویر / 17 ، فجر / 2 و 4 ، لیل / 1 ، تین / 3 ) . « مَوَاقِعِ » : جمع مَوْقِع ، جایگاهها و مسیرها و مدارهای ستارگان . ستارگان آسمان بیشمارند و از جمله تنها در کهکشان ما حدود یک‌هزار میلیون ستاره وجود دارد ، و نظام مدارات هریک از آنها به قدری دقیق و حساب شده است که انسان را به شگفتی وامی‌دارند . مسیر و مدار و فاصله آنها از یکدیگر طبق قانون جاذبه و دافعه تعیین ، و سرعت سیر هر کدام با برنامه معینی انجام می‌پذیرد .
سوره واقعة آیه 76
متن آیه :
وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَّوْ تَعْلَمُونَ عَظِیمٌ
ترجمه :
و این قطعاً سوگند بسیار بزرگی است ، اگر ( درباره مفهوم آن بیندیشید ، و از علم نجوم و ستاره‌شناسی ، چیزی ) بدانید .
توضیحات :
« لَوْ تَعْلَمُونَ » : این بخش از آیه ، اشاره دارد به این که : در پرتو علم و دانش و اکتشافات بیشتر ، ارزش این سوگند روشن می‌گردد .
سوره واقعة آیه 77
متن آیه :
إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ
ترجمه :
هر آینه این ( چیزی را که محمد با خود آورده است ) قرآن گرانقدر و ارزشمند است .
توضیحات :
« إِنَّهُ » : این که قرآن که مقسم‌علیه است . « کَرِیمٌ » : گرانقدر . ارزشمند . یعنی قرآن کلام انسان نبوده و بلکه کلام یزدان است . نه شعر است و نه سحر است و نه غیبگوئی .
سوره واقعة آیه 78
متن آیه :
فِی کِتَابٍ مَّکْنُونٍ
ترجمه :
در کتابی پنهان ( از دیدگان و دور از دسترس شیطان ، که لوح محفوظ است ) قرار دارد .
توضیحات :
« مَکْنُونٍ » : پنهان . گرانقدر و ارزشمند . دور از دسترس شیطان ( نگا : شعراء / 210 - 212 ) . مراد لوح محفوظ است . برخی چنین کتابی را قرآن می‌دانند .
سوره واقعة آیه 79
متن آیه :
لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ
ترجمه :
جز پاکان ( یعنی فرشتگان یزدان ) بدان دسترسی ندارند .
توضیحات :
« لا یَمَسُّهُ » : به آن دسترسی ندارند . از آن اطلاع پیدا نمی‌کنند . نباید به آن دست بزنند . « الْمُطَهَّرُونَ » : پاکان . مراد فرشتگان الهی است که آیات قرآن را به دست انسانها می‌رسانند ( نگا : عبس / 11 - 16 ) . یا مراد افراد متقی است که دل خود را پاک و آماده دریافت قرآن می‌دارند و چنین پاکانی از قرآن بهره می‌برند و آن را فهم می‌کنند . و یا این که مراد کسانی است که جُنُب نباشند و وضو هم داشته باشند .
سوره واقعة آیه 80
متن آیه :
تَنزِیلٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِینَ
ترجمه :
از سوی پروردگار جهانیان نازل شده است .
توضیحات :
« تَنزِیلٌ . . . » : ( نگا : شعراء / 192 ، سجده / 2 ، یس / 5 ) .
سوره واقعة آیه 81
متن آیه :
أَفَبِهَذَا الْحَدِیثِ أَنتُم مُّدْهِنُونَ
ترجمه :
آیا نسبت به این کلام ( یزدان ، یعنی قرآن ) سستی و سهل‌انگاری می‌کنید ( و آن را جدی نمی‌گیرید ؟ )
توضیحات :
« هذَا الْحَدِیثِ » : این سخن . قرآن . « مُدْهِنُونَ » : جمع مُدْهِن ، سهل‌انگار و بی‌توجه . سازشکار . با توجه به مفهوم اخیر ، معنی چنین می‌شود : آیا با کافران و منافقان بر سر این قرآن سازش می‌کنید و همچون ایشان بدان کفر می‌ورزید ؟ ! ( نگا : قلم / 9 ) .
سوره واقعة آیه 82
متن آیه :
وَتَجْعَلُونَ رِزْقَکُمْ أَنَّکُمْ تُکَذِّبُونَ
ترجمه :
و آیا بهره خود را از قرآن تنها تکذیب بدان می‌کنید ؟ !
توضیحات :
« رِزْقَ » : بهره . قسمت . « أَنَّکُمْ تُکَذِّبُونَ » : مفعول دوم ( تَجْعَلُونَ ) است . برخی ( رِزْقَ ) را شکر معنی کرده‌اند و در این صورت مفهوم آیه چنین است : آیا بجای سپاسگزاری نعمت قرآن ، آن را تکذیب می‌کنید ؟ ! بعضی هم مضافی را مقدر می‌دانند که شکر است و آیه را چنین معنی می‌کنند : آیا شکر نعمت قرآن را تکذیب آن می‌نمائید ؟ ! برخی هم رزق را فقط نعمت قرآن نمی‌دانند ، بلکه همه نعمتها و روزیها می‌شمارند .
سوره واقعة آیه 83
متن آیه :
فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ
ترجمه :
پس چرا هنگامی که جان به گلوگاه می‌رسد ، ( توانائی بازگرداندن آن را ندارید ؟ ! ) .
توضیحات :
« بَلَغَتْ » : فاعل آن ( الروحُ ) محذوف است و سیاق کلام دالّ بر آن است ( نگا : قیامه / 26 ) . « الْحُلْقُومَ » : گلوگاه . خشکنای . حلق . حنجره .
سوره واقعة آیه 84
متن آیه :
وَأَنتُمْ حِینَئِذٍ تَنظُرُونَ
ترجمه :
و شما در این حال می‌نگرید ( و کاری از دستتان ساخته نیست ) .
توضیحات :
« أَنتُمْ » : شما اطرافیان شخص محتضر .
سوره واقعة آیه 85
متن آیه :
وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَیْهِ مِنکُمْ وَلَکِن لَّا تُبْصِرُونَ
ترجمه :
ما به او نزدیکتریم از شما ، ولیکن شما نمی‌بینید .
توضیحات :
« إِلَیْهِ » : به شخص محتضر .
سوره واقعة آیه 86
متن آیه :
فَلَوْلَا إِن کُنتُمْ غَیْرَ مَدِینِینَ
ترجمه :
اگر شما مطیع فرمان ( یزدان ) نمی‌باشید .
توضیحات :
« غَیْرَ مَدِینِینَ » : افراد نافرمان . اشخاص بی‌سزا و جزا . با توجه به مفهوم دوم ، معنی آیه چنین است : اگر شما هرگز در برابر اعمالتان جزا و سزا داده نمی‌شوید ( پس روح را به قالب او برگردانید ) .
سوره واقعة آیه 87
متن آیه :
تَرْجِعُونَهَا إِن کُنتُمْ صَادِقِینَ
ترجمه :
اگر راست می‌گوئید ( که خودتان مقتدر و توانا هستید ) روح را بازگردانید .
توضیحات :
« تَرْجِعُونَهَا » : روح را برگردانید و دوباره جان به کالبد محتضر بدمید .
سوره واقعة آیه 88
متن آیه :
فَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ
ترجمه :
و اما اگر ( شخص محتضر ) از زمره پیشگامان مقرّب باشد .
توضیحات :
« الْمُقَرَّبِینَ » : اشخاص مقرّب ، همان پیشگامانند ( نگا : واقعه / 10 ) .
سوره واقعة آیه 89
متن آیه :
فَرَوْحٌ وَرَیْحَانٌ وَجَنَّةُ نَعِیمٍ
ترجمه :
همین که مُرد ، بهره او راحت و آسایش و گلهای خوشبو و بهشت پرنعمت است .
توضیحات :
« فَرَوْحٌ . . . » : حرف ( ف ) برای تعقیب است . یعنی انسان مؤمن همین که در آستانه مرگ قرار گرفت ، رَوح و رَیحان و جنت نعیم بهره او می‌گردد . اغلب آیات قرآنی دالّ بر این است که انسان از نخستین لحظات عالم برزخ ، به نعمتها و لذتها و خوشیها می‌رسد ، و یا به نقمتها و مجازاتها و ناخوشیها گرفتار می‌گردد ( نگا : مؤمنون / 100 ، انعام / 93 ، فصّلت / 30 ) . « رَوْحٌ » : راحت و آسایش . « رَیْحَانٌ » : گلهای خوشبو ( نگا : رحمن / 12 ) . « جَنَّتُ نَعِیمٍ » : ( نگا : شعراء / 85 ) .
سوره واقعة آیه 90
متن آیه :
وَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ أَصْحَابِ الْیَمِینِ
ترجمه :
و اما اگر از یاران سمت راستیها باشد .
توضیحات :
« أَصْحَابِ الْیَمِینِ » : همان اصحاب المیمنة هستند ( نگا : واقعه / 8 ) .
سوره واقعة آیه 91
متن آیه :
فَسَلَامٌ لَّکَ مِنْ أَصْحَابِ الْیَمِینِ
ترجمه :
از سوی یاران سمت راستیها درودت باد !
توضیحات :
« سَلامٌ لَّکَ » : درودت باد ! مخاطب شخص محتضری است که پس از تحویل جان به جان آفرین ، به میان اصحاب الیمین خواهد رفت . در دم مرگ سلام دوستان همیشگی او را بدو می‌رسانند .
سوره واقعة آیه 92
متن آیه :
وَأَمَّا إِن کَانَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ الضَّالِّینَ
ترجمه :
و اما اگر ( شخص محتضر ) از جمله تکذیب‌کنندگان و گمراهان ( دست چپی ) باشد .
توضیحات :
« الْمُکَذِّبِینَ الضَّآلِّینَ » : مراد سمت چپیها است ( نگا : واقعه / 9 ) .
سوره واقعة آیه 93
متن آیه :
فَنُزُلٌ مِّنْ حَمِیمٍ
ترجمه :
( همین که محتضر مرد ) با آب جوشان از او پذیرائی می‌گردد !
توضیحات :
« نُزُلٌ » : ( نگا : واقعه / 56 ) . « حَمِیمٍ » : ( نگا : واقعه / 54 ) .
سوره واقعة آیه 94
متن آیه :
وَتَصْلِیَةُ جَحِیمٍ
ترجمه :
و به آتش دوزخ فروانداختن و جای دادن در آن است .
توضیحات :
« تَصْلِیَةُ » : فرو انداختن به آتش و جای دادن در آن .
سوره واقعة آیه 95
متن آیه :
إِنَّ هَذَا لَهُوَ حَقُّ الْیَقِینِ
ترجمه :
قطعاً این ( چیزهائی که درباره پیشگامان و سمت راستیها و سمت چپیها گفته شد ) عین واقعیت است .
توضیحات :
« هذا » : آنچه در این سوره راجع به سه گروه پیشتازان و دست راستیها و دست چپیها آمده است . « حَقُّ الْیَقِینِ » : عین واقعیت . حق و حقیقت . در قرآن عِلْمُ الْیَقِین ( نگا : تکاثر / 5 ) و عَیْنُ الْیَقِین ( نگا : تکاثر / 7 ) و حَقُّ الْیَقِین آمده است . عِلْمُ الْیَقین ، خبر راستینی است که انسان آن را می‌شنود و باور می‌دارد . عَیْنُ الْیَقین ، آن است که انسان آن را می‌بیند . حَقُّ الْیَقِین ، آن است که آن را با حواس ظاهری یا باطنی درک می‌کند . مثلاً اگر شخصی بگوید که در این ظرف سربسته ، عسل است و تو هم او را راستگو بدانی ، و یا مقداری از عسل بر دور و بر ظرف ریخته شده باشد ، این علم‌الیقین است . اگر سرپوش ظرف را بردارند و عسل را در داخل آن ببینی ، این عین‌الیقین است . و اگر مقداری را از آن انگشت بزنی و بخوری ، این حق‌الیقین است که بالاتر از دوتای نخستین است ( نگا : المصحف المیسر ) .
سوره واقعة آیه 96
متن آیه :
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیمِ
ترجمه :
حال که چنین است ، نام پروردگار بزرگ خود را ورد زبان ساز ( و سپاسگزار نعمتهای فراوان او باش ، و به ستایش وی بپرداز ) .
توضیحات :
« فَسَبِّحْ بِاسْمِ . . . » : ( نگا : واقعه / 74 ) .
