تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدلتفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل۶۳-سوره المنافقون
تفسیر سوره المنافقون برگرفته از تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
سوره منافقون
سوره منافقون آیه 1
متن آیه :
إِذَا جَاءکَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّکَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَکَاذِبُونَ
ترجمه :
هنگامی که منافقان نزد تو می‌آیند ، سوگند می‌خورند و می‌گویند : ما گواهی می‌دهیم که تو حتماً فرستاده خدا هستی ! - خداوند می‌داند که تو فرستاده خدا می‌باشی - ولی خدا گواهی می‌دهد که منافقان در گفته خود دروغگو هستند ( چرا که به سخنان خود ایمان ندارند ) .
توضیحات :
« نَشْهَدُ إِنَّکَ . . . » : هنگامی که فرد عربی می‌گوید : أَشْهَدُ إِنَّ . . . مقصودش قسم یاد کردن به خدا است که او در گفتار خود صادق است ( نگا : المصحف المیسّر ) . « وَاللهُ یَعْلَمُ إِنَّکَ لَرَسُولُهُ » : جمله معترضه است .
سوره منافقون آیه 2
متن آیه :
اتَّخَذُوا أَیْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَن سَبِیلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاء مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ
ترجمه :
آنان سوگندهای ( دروغین ) خود را سپری ( برای رهائی از گرفتار آمدن به دست عدالت ، و پوشاندن چهره واقعی خویش ) می‌گردانند ، و ( خود را و مردمان را ) از راه خدا بازمی‌دارند . ایشان چه کار بدی می‌کنند !
توضیحات :
« جُنَّةً » : سپر ( نگا : مجادله / 16 ) . « صَدُّوا عَن سَبِیلِ اللهِ » : ( نگا : نساء / 167 ، توبه / 9 ، نحل / 88 ) .
سوره منافقون آیه 3
متن آیه :
ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا یَفْقَهُونَ
ترجمه :
این ( نفاق و دروغگوئی و بازداشتن از دین ) بدان خاطر است که ( نخست با زبان ) ایمان آورده‌اند و سپس ( با دل ) کافر شده‌اند ، پس بر دلهایشان مهر نهاده شد ، و ایشان دیگر ( حقیقت را درک نمی‌کنند ، و از ایمان چیزی ) نمی‌فهمند .
توضیحات :
« ءَامَنُوا ثُمَّ کَفَرُوا » : ( نگا : نساء / 137 ) . « ذلِکَ » : این نفاق و دروغ و جلوگیری از دین اسلام که بدان عادت گرفته‌اند . « طُبِعَ عَلی قُلُوبِهِمْ » : ( نگا : توبه / 87 و 93 ، نحل / 108 ، محمّد / 16 ) .
سوره منافقون آیه 4
متن آیه :
وَإِذَا رَأَیْتَهُمْ تُعْجِبُکَ أَجْسَامُهُمْ وَإِن یَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ کَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُّسَنَّدَةٌ یَحْسَبُونَ کُلَّ صَیْحَةٍ عَلَیْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى یُؤْفَکُونَ
ترجمه :
هنگامی که ایشان را می‌بینی ، پیکر ، و سیمایشان تو را می‌گیرد و به شگفت می‌آورد ( و به خود می‌گوئی : چه انسانهای باوقار و برازنده‌ای ! ) و هنگامی که به سخن درمی‌آیند ( به علّت حلاوت کلامشان ) به سخنانشان گوش فرا می‌دهی . ( با وجود این جذبه سیما و گیرائی گفتار ) آنان انگار تخته‌هائی هستند که ( بر دیوار ) تکیه داده شده باشند ( بی‌جان و بی‌ایمان ، هیکلهای توخالی ، درونهای بی‌نور و صفا ، نقشهائی بر در و دیوارها ) . هر فریادی را بر ضدّ خود می‌پندارند و هر آوازی را به زیان خویش ! آنان دشمنان بشمارند و از ایشان برحذر باش . خدایشان بکُشاد ! چگونه ( از حق ) برگردانده می‌شوند ( و منحرف می‌گردند ؟ ! ) .
توضیحات :
« خُشُبٌ » : جمع خَشَب ، تخته‌ها . « مُسَنَّدَةٌ » : تکیه داده شده . « صَیْحَةٍ » : فریاد . آواز . « قَاتَلَهُمُ اللهُ » : خدایشان بکُشاد ! مراد از کشتن در اینجا ، نفرین کردن و از رحمت محروم گرداندن است . « أَنَّی یُؤْفَکُونَ » : ( نگا : توبه / 30 ، عنکبوت / 61 ، زخرف / 87 ) .
سوره منافقون آیه 5
متن آیه :
وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوْا یَسْتَغْفِرْ لَکُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُؤُوسَهُمْ وَرَأَیْتَهُمْ یَصُدُّونَ وَهُم مُّسْتَکْبِرُونَ
ترجمه :
چون به آنان گفته شود که بیائید تا پیغمبر خدا برایتان آمرزش بخواهد ، سرهای خود را ( از روی غرور و تکبّر ، و به عنوان استهزاء ) تکان می‌دهند وآنان راخواهی دید مستکبرانه روی می‌گردانند و می‌روند .
توضیحات :
« لَوَّوْا » : پیچ دادند . مراد تکان دادن سر به عنوان تکبّر و تمسخر است . « یَصُدُّونَ » : روی می‌گردانند . دوری می‌کنند از پذیرش دعوت پیغمبر .
سوره منافقون آیه 6
متن آیه :
سَوَاء عَلَیْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَن یَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ
ترجمه :
برای آنان یکسان است چه برای ایشان آمرزش بخواهی ، و چه آمرزش نخواهی ، ( چون آنان از نفاق خود دست نمی‌کشند ) هرگز خدا ایشان را نخواهد بخشید . خداوند قطعاً مردمان فاسق را هدایت نمی‌دهد .
توضیحات :
« أَسْتَغْفَرْتَ » : اصل آن ( أَإِسْتَغْفَرْتَ ) است که همزه باب استفعال آن برای تخفیف حذف شده است . « الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ » : ( نگا : مائده / 25 و 26 و 108 ) .
سوره منافقون آیه 7
متن آیه :
هُمُ الَّذِینَ یَقُولُونَ لَا تُنفِقُوا عَلَى مَنْ عِندَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى یَنفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَفْقَهُونَ
ترجمه :
آنان کسانیند که می‌گویند : به آنانی که ( از مکّه به مدینه مهاجرت کرده‌اند و ) نزد فرستاده خدا هستند ، بذل و بخششی نکنید و چیزی ندهید تا پراکنده شوند و بروند . ( غافل از این که ) گنجینه‌های آسمانها و زمین از آن خدا است ( و به هر کس که بخواهد از آنها بدو عطاء می‌کند ) ولیکن منافقان نمی‌فهمند .
توضیحات :
« مَنْ عِندَ . . . » : مراد مهاجران فقیر مدینه است . « رَسُولِ اللهِ » : از روی استهزاء و تمسخر ، منافقان می‌گفتند : پیغمبر خدا .
سوره منافقون آیه 8
متن آیه :
یَقُولُونَ لَئِن رَّجَعْنَا إِلَى الْمَدِینَةِ لَیُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِینَ وَلَکِنَّ الْمُنَافِقِینَ لَا یَعْلَمُونَ
ترجمه :
می‌گویند : اگر ( از غزوه بنی‌مصطلق ) به مدینه برگشتیم ، باید افراد باعزّت و قدرت ، اشخاص خوار و ناتوان را از آنجا بیرون کنند . عزّت و قدرت از آن خدا و فرستاده او و مؤمنان است ، ولیکن منافقان ( این را درک نمی‌کنند و ) نمی‌دانند .
توضیحات :
« الأَعَزُّ » : عزیزتر و گرامی‌تر . مقتدرتر و چیره‌تر . منافقان مرادشان خویشتن بود . « الأَذَلَّ » : خوارتر و پست‌تر . منظورشان رسول خدا و مؤمنان مهاجر بود . « للهِ الْعِزَّةُ وَ . . . » : اشاره به این است که کلام منافقان قبول است . ولی باعزّت و باقدرت خدا و پیغمبر و مؤمنانند .
سوره منافقون آیه 9
متن آیه :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُلْهِکُمْ أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُمْ عَن ذِکْرِ اللَّهِ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْخَاسِرُونَ
ترجمه :
ای مؤمنان ! اموالتان و اولادتان شما را از یاد خدا غافل نکند . کسانی که چنین کنند ( و اموال و اولادشان ، آنان را سرگرم و به خود مشغول دارد ) ایشان زیانکارند .
توضیحات :
« لا تُلْهِکُمْ » : شما را سرگرم و غافل نکند ( نگا : نور / 37 ، حجر / 3 ) . « ذِکْرِ اللهِ » : یاد خدا و عبادت و پرستش او . اطاعت از خدا .
سوره منافقون آیه 10
متن آیه :
وَأَنفِقُوا مِن مَّا رَزَقْنَاکُم مِّن قَبْلِ أَن یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ فَیَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِی إِلَى أَجَلٍ قَرِیبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَکُن مِّنَ الصَّالِحِینَ
ترجمه :
از چیزهائی که به شما داده‌ایم بذل و بخشش و صدقه و احسان کنید ، پیش از آن که مرگ یکی از شما در رسد و بگوید : پروردگارا ! چه می‌شود اگر مدّت کمی مرا به تأخیر اندازی و زنده‌ام بگذاری تا احسان و صدقه بدهم و در نتیجه از زمره صالحان و خوبان شوم ؟ !
توضیحات :
« قَبْلِ أَنْ یَأْتِیَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ . . . » : مراد فرا رسیدن مقدّمات مرگ یا سکرات و غمرات آن است . « لَوْ لا » : حرفی است که دلالت بر طلب حصول مابعد خود دارد و فعل ماضی بعد از خود را از لحاظ معنی به مضارع تبدیل می‌نماید . « أَکُنْ » : عطف بر محلّ ( أَصَّدَّقَ ) است .
سوره منافقون آیه 11
متن آیه :
وَلَن یُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْساً إِذَا جَاء أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
ترجمه :
خداوند هرگز مرگ کسی را به تأخیر نمی‌اندازد هنگامی که اجلش فرا رسیده باشد . خداوند کاملاً آگاه از کارهائی است که انجام می‌دهید ( و سزا و جزای شما را خواهد داد ) .
توضیحات :
« نَفْساً » : ( نگا : بقره / 48 و 123 و 234 ) .
