تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدلتفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل۶۹-سوره الحاقة
تفسیر سوره الحاقه برگرفته از تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
سوره حاقة
سوره حاقة آیه 1
متن آیه :
الْحَاقَّةُ
ترجمه :
رخداد راستین !
توضیحات :
« ألْحَآقَّةُ » : یکی از نامهای قیامت است . از آنجا که قیامت حتماً و قطعاً فرا می‌رسد و حقیقت و واقعیّت دارد ، بدین نام خوانده شده است .
سوره حاقة آیه 2
متن آیه :
مَا الْحَاقَّةُ
ترجمه :
رخداد راستین چگونه رخدادی است ؟ !
توضیحات :
« مَا » : مبتدا ، و ( أَلْحَآقَّةُ ) خبر مبتدا است ، و جمله ( مَاحاقّه ) خبر ( ألْحَآقَّةُ ) در آیه قبلی است .
سوره حاقة آیه 3
متن آیه :
وَمَا أَدْرَاکَ مَا الْحَاقَّةُ
ترجمه :
تو چه می‌دانی رخداد راستین چگونه رخدادی است ؟ !
توضیحات :
« مَآ أَدْرَاکَ » : چه چیز تو را متوجّه کرده است ؟ تو کَی می‌دانی ؟ قیامت جزو غیب است و غیب دان تنها خدا است . فرا رسیدن قیامت و چگونگی آن ، برای انسانها که زندانیان زندان دنیایند ، معمّا و راز سربه مهری است . تکرار واژگان و شیوه سخن بدین گونه که در این سه آیه است ، برای بیان عظمت مسأله و تأکید بر یقینی بودن آن است . در تعبیرات روزمرّه خود ، گاهی می‌گوئیم : فلان کس انسان است ! چه انسانی ؟ تو چه می‌دانی چگونه انسانی است ؟ یعنی حدّ و مرزی برای توصیف انسانیّت او نیست . در اینجا دنباله کلام ، یا بحث از قیامت و چگونگی‌آن قطع می‌گردد و راز بود و راز ماند .
سوره حاقة آیه 4
متن آیه :
کَذَّبَتْ ثَمُودُ وَعَادٌ بِالْقَارِعَةِ
ترجمه :
قوم ثمود و قوم عاد ( رخداد راستین ) درهم کوبنده را تکذیب کردند .
توضیحات :
« الْقَارِعَةَ » : یکی از نامهای قیامت است . از آنجا که جهان را در هم می‌کوبد و حوادث و اهوال آن مردمان را فرا می‌گیرد ، بدان نام خوانده شده است .
سوره حاقة آیه 5
متن آیه :
فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهْلِکُوا بِالطَّاغِیَةِ
ترجمه :
در نتیجه قوم ثمود با عذاب سرکش و سهمگین ( صاعقه ) نابود گشتند .
توضیحات :
« ثَمُودُ » : قوم پیغمبری به نام صالح بودند . « الطَّاغِیَة » : حادثه و بلائی که شدّت آن از حدّ در گذرد . مراد صاعقه مذکور در ( فصّلت / 13 ) است . صاعقه هم همیشه با لرزش و صدای مهیب همراه است ، لذا در ( اعراف / 78 ) رَجْفه ، و در ( هود / 67 ) صَیْحَه ذکر شده است .
سوره حاقة آیه 6
متن آیه :
وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِکُوا بِرِیحٍ صَرْصَرٍ عَاتِیَةٍ
ترجمه :
و قوم عاد به وسیله تندباد سرد و سرکش و پر سر و صدای ویرانگری نابود شدند .
توضیحات :
« عَادٌ » : قوم پیغمبری به نام هود بودند . « صَرْصَرٍ » : باد تند و ویرانگر و سرد و پر سر و صدا . « عَاتِیَةٍ » : سرکش . سخت ویرانگر .
سوره حاقة آیه 7
متن آیه :
سَخَّرَهَا عَلَیْهِمْ سَبْعَ لَیَالٍ وَثَمَانِیَةَ أَیَّامٍ حُسُوماً فَتَرَى الْقَوْمَ فِیهَا صَرْعَى کَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِیَةٍ
ترجمه :
خداوند چنین تندبادی را هفت شب و هشت روز پیاپی بر آنان گمارد . ( اگر در آنجا می‌بودی ) در این مدّت مردمان را می‌دیدی که روی زمین افتاده‌اند و انگار تنه‌های پوک و توخالی درختان خرمایند .
توضیحات :
« سَخَّرَهَا » : باد را مسلّط کرد . باد را گمارد . « حُسُوماً » : پی در پی . ریشه کن کننده و خانمانسوز . حال ضمیر ( هَا ) یا صفت ( سَبْعَ و ثَمانِیَةَ ) و یا مفعول مطلق فعل محذوفی است . این واژه جمع حاسِم است ، و یا این که مصدر ثلاثی مجرّد است . « فِیهَا » : در آن‌روزها . درآنجاها . در گذر باد . « صَرْعی » : جمع صَریع ، روی زمین‌افتاده . نقش زمین شده . مرده . حال است . « أَعْجَازُ » : ( نگا : قمر / 20 ) . « خَاوِیَةٍ » : فروتپیده ( نگا : بقره / 259 ، کهف / 42 ، حجّ / 45 ، نمل / 52 ) . پوک و توخالی . در اینجا مراد پوسیده و متلاشی است .
سوره حاقة آیه 8
متن آیه :
فَهَلْ تَرَى لَهُم مِّن بَاقِیَةٍ
ترجمه :
آیا کسی را می‌بینی که از ایشان بر جای مانده باشد .
توضیحات :
« باقِیَةٍ » : باقیمانده . بر جای . در اصل : مِن بَقِیَّةٍ بَاقِیَةٍ ، یا این که مِن نَّفْسٍ بَاقِیَةٍ . یا به معنی بقاء و اثر است . مصدری است همچون طَاغِیَة ، به معنی طغیان ( نگا : اعراب القرآن درویش ) .
سوره حاقة آیه 9
متن آیه :
وَجَاء فِرْعَوْنُ وَمَن قَبْلَهُ وَالْمُؤْتَفِکَاتُ بِالْخَاطِئَةِ
ترجمه :
فرعون و کسانی که پیش از او بودند ، و همچنین اهالی شهرها و آبادیهای زیر و روشده ( قوم لوط ) مرتکب گناهان بزرگ شدند .
توضیحات :
« جَآءَ . . . بِالْخَاطِئَةِ » : گناه ورزیدند . مرتکب گناه شدند . « الْمُؤْتَفِکَاتُ » : جمع مُؤْتَفِکَة ، شهرها و آبادیهای زیر و رو شده ( نگا : توبه / 70 ، نجم / 53 ) . در اینجا مراد اهالی آنجا ، یعنی قوم لوط است . « الْخَاطِئَةِ » : خطا . مراد کفر و شرک و ظلم و فساد و انواع گناهان است . مصدر ثلاثی مجرّد است ، همچون عَافِیَة و عاقِبَة .
سوره حاقة آیه 10
متن آیه :
فَعَصَوْا رَسُولَ رَبِّهِمْ فَأَخَذَهُمْ أَخْذَةً رَّابِیَةً
ترجمه :
آنان با فرستاده پروردگارشان به مخالفت برخاستند ، و خداوند ایشان را به سختی فرو گرفت ( و به عذاب شدیدی گرفتار ساخت ) .
توضیحات :
« أَخْذَةً » : گرفتار کردن . فرو گرفتن . « رَابِیَةً » : فوق العاده شدید . زیاد و فراوان .
سوره حاقة آیه 11
متن آیه :
إِنَّا لَمَّا طَغَى الْمَاء حَمَلْنَاکُمْ فِی الْجَارِیَةِ
ترجمه :
ما بدان گاه که ( در طوفان نوح ) آب طغیان کرد ( و از حدّ معمول فراتر رفت ، نیاکان ) شما را سوار کشتی کردیم .
توضیحات :
« حَمَلْنَاکُمْ » : شما را حمل کردیم . این تعبیر کنایه از اسلاف و نیاکان ما است . چرا که اگر آنان نجات نمی‌یافتند ، ما نیز امروزه وجود نداشتیم . « الْجَارِیَةِ » : کشتی ( نگا : ذاریات / 3 ، شوری / 32 ، رحمن / 24 ) .
سوره حاقة آیه 12
متن آیه :
لِنَجْعَلَهَا لَکُمْ تَذْکِرَةً وَتَعِیَهَا أُذُنٌ وَاعِیَةٌ
ترجمه :
تا آن ( حادثه نجات مؤمنان و غرق شدن کافران ، درس عبرتی و ) مایه اندرزی ، برای شما بوده و گوشهای شنوا آن را فرا گیرند و به خاطر سپرند .
توضیحات :
« تَذْکِرَةً » : پند و اندرز . درس عبرت ( نگا : طه / 3 ، واقعه / 73 ) . « وَاعِیَةٌ » : شنوا و نگاه دارنده . به خاطر سپارنده ( نگا : / 37 ) .
سوره حاقة آیه 13
متن آیه :
فَإِذَا نُفِخَ فِی الصُّورِ نَفْخَةٌ وَاحِدَةٌ
ترجمه :
هنگامی که یک دم در صور دمیده شود .
توضیحات :
« نَفْخَةٌ وَاحِدَةٌ » : یک دم . دمیدن نفخه نخستین در صور مراد است .
سوره حاقة آیه 14
متن آیه :
وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُکَّتَا دَکَّةً وَاحِدَةً
ترجمه :
و زمین و کوهها از جا برداشته شوند و یکباره در هم کوبیده و متلاشی گردند .
توضیحات :
« دَکَّةً » : یکباره در هم کوبیدن و پخش و پراکنده کردن ( نگا : اعراف / 143 ، کهف / 98 ) . « الْجِبَالُ » : ذکر کوهها بعد از زمین ، مراد همواریها و ناهمواریهای زمین است که به هم می‌خورند و صاف می‌گردند ( نگا : طه / 106 و 107 ) .
سوره حاقة آیه 15
متن آیه :
فَیَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ
ترجمه :
بدان هنگام است که آن واقعه ( بزرگ قیامت در جهان ) رخ می‌دهد ( و رستاخیز بر پا می‌شود ) .
توضیحات :
« فَیَوْمَئِذٍ » : این آیه ، جواب شرط ( إِذا ) است .
سوره حاقة آیه 16
متن آیه :
وَانشَقَّتِ السَّمَاء فَهِیَ یَوْمَئِذٍ وَاهِیَةٌ
ترجمه :
و آسمان از هم می‌شکافد و می‌پراکند ، و در آن روز سست و نااستوار می‌گردد .
توضیحات :
« إنشَقَّتْ » : از هم می‌شکافد و متفرّق می‌گردد . « وَاهِیَةٌ » : سست و شُل ( نگا : رحمن / 37 ) .
سوره حاقة آیه 17
متن آیه :
وَالْمَلَکُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَیَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمَانِیَةٌ
ترجمه :
و فرشتگان در اطراف و کناره‌های آسمان ( جدید آن روزی ) قرار می‌گیرند ، و در آن روز ، هشت فرشته ، عرش پروردگارت را بر فراز سر خود بر می‌دارند .
توضیحات :
« الْمَلَکُ » : فرشتگان . اسم جنس است و در اینجا معنی جمع دارد . « أَرْجَآئِهَا » : أَرْجَآء جمع رَجیِّ ، یا رَجا ، کناره‌ها ، جوانب و اطراف . ضمیر ( ها ) به آسمان جدید آن روز بر می‌گردد ( نگا : المصحف المیسّر ) . « ثَمَانِیَةٌ » : عرش ، بردارندگان عرش ، ملائکه ، کرسی ، قلم ، لوح ، و مانند اینها از غیبیّات است و ما بدانها ایمان داریم و از چند و چون و کم و کیف آنها بی‌خبریم .
سوره حاقة آیه 18
متن آیه :
یَوْمَئِذٍ تُعْرَضُونَ لَا تَخْفَى مِنکُمْ خَافِیَةٌ
ترجمه :
در آن روز ( برای حساب و کتاب ، به خدا ) نموده می‌شوید ، و ( چه رسد به کارهای آشکارتان ) چیزی از کارهای نهانیّتان مخفی و پوشیده نمی‌ماند .
توضیحات :
« تُعْرَضُونَ » : عرضه می‌شوید . نموده می‌شوید ( نگا : غافر / 46 ، شوری / 45 ) . بسان می‌گردید ( نگا : هود / 18 ) . « لا تَخْفی مِنکُمْ خَافِیَةٌ » : هیچ نهانی از نهانیهای شما بر خدا پنهان نمی‌ماند . هیچ کاری مخفی و نهانی از کارهایتان بر خودتان و بر دیگران پنهان نمی‌ماند ( نگا : طارق / 9 ) .
سوره حاقة آیه 19
متن آیه :
فَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِیَمِینِهِ فَیَقُولُ هَاؤُمُ اقْرَؤُوا کِتَابِیهْ
ترجمه :
و امّا هر کس که نامه اعمالش به دست راست او داده شود ، ( فریاد شادی سر می‌دهد و ) می‌گوید : ( ای اهل محشر ! بیائید ) نامه اعمال مرا بگیرید و بخوانید !
توضیحات :
« هَآؤُمُ » : بگیرید ! . ( هَآء ) اسم الفعل است و به معنی ( بگیرید ) . واژه ( م ) بیانگر جمع بودن مخاطب است که افراد پیرامون او هستند . « کِتَابِیَهْ » : حرف ( ه ) در آخر این واژه و واژه‌های : حِسَابِیَهْ ، و مَالِیَهْ ، و سُلْطَانِیَهْ در آیات بعدی ، هاء سکته نامیده می‌شود و معنی خاصّی ندارد .
سوره حاقة آیه 20
متن آیه :
إِنِّی ظَنَنتُ أَنِّی مُلَاقٍ حِسَابِیهْ
ترجمه :
آخر من می‌دانستم که ( رستاخیزی در کار است و ) من با حساب و کتاب خود رویاروی می‌شوم .
توضیحات :
« ظَنَنتُ » : به یقین می‌دانستم . « مُلاقٍ » : ملاقات کننده . رویاروی شونده .
سوره حاقة آیه 21
متن آیه :
فَهُوَ فِی عِیشَةٍ رَّاضِیَةٍ
ترجمه :
پس او در زندگی رضایت بخشی خواهد بود .
توضیحات :
« رَاضِیَةٍ » : رضایت بخش .
سوره حاقة آیه 22
متن آیه :
فِی جَنَّةٍ عَالِیَةٍ
ترجمه :
در میان باغ والای بهشت ، جایگزین خواهد شد .
توضیحات :
« فِی جَنَّةٍ عَالِیَةٍ » : این آیه ، بدل ( فی عِیشَةٍ رَاضِیَةٍ ) است .
سوره حاقة آیه 23
متن آیه :
قُطُوفُهَا دَانِیَةٌ
ترجمه :
میوه‌های آن در دسترس است .
توضیحات :
« قُطُوف » : جمع قِطْف ، به معنی میوه‌های چیده شده ، ولی در اینجا به معنی میوه‌هائی است که آماده چیدن است . « دَانِیَةٌ » : نزدیک . در دسترس .
سوره حاقة آیه 24
متن آیه :
کُلُوا وَاشْرَبُوا هَنِیئاً بِمَا أَسْلَفْتُمْ فِی الْأَیَّامِ الْخَالِیَةِ
ترجمه :
در برابر کارهائی که در روزگاران گذشته ( دنیا ) انجام می‌داده‌اید . بخورید و بنوشید ، گوارا باد !
توضیحات :
« هَنِیئاً » : گوارا . گوارا باد . « بِمَا » : در مقابل چیزی که . در برابر کارهائی که . « أَسْلَفْتُمْ » : پیشاپیش فرستاده‌اید و تقدیم داشته‌اید ( نگا : یونس / 30 ) . « الْخَالِیَةِ » : گذشته . مراد روزگاران دنیا است .
سوره حاقة آیه 25
متن آیه :
وَأَمَّا مَنْ أُوتِیَ کِتَابَهُ بِشِمَالِهِ فَیَقُولُ یَا لَیْتَنِی لَمْ أُوتَ کِتَابِیهْ
ترجمه :
و امّا کسی که نامه اعمالش به دست چپش داده شود ، می‌گوید : ای کاش هرگز نامه اعمالم به من داده نمی‌شد !
توضیحات :
« شِمَال » : دست چپ .
سوره حاقة آیه 26
متن آیه :
وَلَمْ أَدْرِ مَا حِسَابِیهْ
ترجمه :
و هرگز نمی‌دانستم که حساب من چیست !
توضیحات :
« مَا » : اسم استفهام و مبتدا است .
سوره حاقة آیه 27
متن آیه :
یَا لَیْتَهَا کَانَتِ الْقَاضِیَةَ
ترجمه :
ای کاش پایان بخشِ عمرم ، همان مرگ بود و بس !
توضیحات :
« لَیْتَهَا » : ضمیر ( هَا ) به ( مَوْتَة ) یعنی مرگ بر می‌گردد . شخص کافر آرزو می‌کند که همان گونه که عقیده داشت ، مرگ آخرین لحظات عمر بود ، و دیگر زنده شدنی در میان نبود . یا این که ضمیر ( هَا ) به ( حَالَة ) و وضع کنونی او بر می‌گردد که از مقام پیدا است . در این صورت معنی آیه چنین است : ای کاش مرگم فرا می‌رسید و هم اکنون می‌مُردم ! . « الْقَاضِیَة » : پایان دهنده . قطع کننده رشته حیات .
سوره حاقة آیه 28
متن آیه :
مَا أَغْنَى عَنِّی مَالِیهْ
ترجمه :
دارائی من ، مرا سودی نبخشید ، و به درد ( بیچارگی امروز ) من نخورد .
توضیحات :
« مَا أَغْنی » : ( نگا : اعراف / 48 ، حجر / 84 ، شعراء / 207 ) .
سوره حاقة آیه 29
متن آیه :
هَلَکَ عَنِّی سُلْطَانِیهْ
ترجمه :
قدرت من ، از دست من برفت ! ( و دلیل و برهان من ، پوچ و نادرست از آب درآمد ! ) .
توضیحات :
« سُلْطَانِیَهْ » : سلطان ، عبارت از سُلطه و قدرت است . مراد ، هم صحّت بدنی و هم قدرت مقام و هم نفوذ کلام است . دلیل و برهان . در این صورت مراد این است که حجّت و برهان دنیوی او باطل بوده و هم اینک عکس آن ثابت شده است .
سوره حاقة آیه 30
متن آیه :
خُذُوهُ فَغُلُّوهُ
ترجمه :
( خدا به فرشتگان نگهبان دوزخ دستور می‌فرماید : ) او را بگیرید و به غل و بند و زنجیرش کشید .
توضیحات :
« غُلُّوهُ » : غل و بند و زنجیرش کنید ( نگا : اعتراف / 157 ، رعد / 5 ، سبأ / 33 ) .
سوره حاقة آیه 31
متن آیه :
ثُمَّ الْجَحِیمَ صَلُّوهُ
ترجمه :
سپس او را به دوزخ بیندازید .
توضیحات :
« صَلُّوهُ » : او را داخل آتش کنید ( نگا : نساء / 10 ، ابراهیم / 29 ، یس / 64 ) .
سوره حاقة آیه 32
متن آیه :
ثُمَّ فِی سِلْسِلَةٍ ذَرْعُهَا سَبْعُونَ ذِرَاعاً فَاسْلُکُوهُ
ترجمه :
سپس او را با زنجیری ببندید و بکَشید که هفتاد ذراع درازا دارد .
توضیحات :
« سِلْسِلَةٍ » : زنجیر . « ذَرْع » : اندازه و درازا . اندازه گرفتن . « سَبْعُونَ » : هفتاد . مراد تکثیر است . « ذِرَاعاً » : فاصله آرنج تا نوک انگشتان دست . ارش . « أسْلُکُوهُ » : جایگزینش کنید . داخلش کنید .
سوره حاقة آیه 33
متن آیه :
إِنَّهُ کَانَ لَا یُؤْمِنُ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ
ترجمه :
چرا که او به خداوند بزرگ ایمان نمی‌آورد .
توضیحات :
« کَانَ لا یُؤْمِنُ » : در سراسر زندگی دنیویش ، ایمان و باور نداشت .
سوره حاقة آیه 34
متن آیه :
وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ
ترجمه :
و مردمان را به دادن خوراک به بینوا ، تشویق و ترغیب نمی‌کرد .
توضیحات :
« لا یَحُضُّ » : تشویق نمی‌کرد . ترغیب نمی‌نمود . « طَعَامِ » : به معنی اطعام ، یعنی خوراک دادن است ، یا این که مضافی همچون ( بذل ) محذوف است .
سوره حاقة آیه 35
متن آیه :
فَلَیْسَ لَهُ الْیَوْمَ هَاهُنَا حَمِیمٌ
ترجمه :
لذا امروز در اینجا یار مهربانی ندارد .
توضیحات :
« حَمِیمٌ » : دوست صمیمی . یار مهربان ( نگا : شعراء / 101 ، غافر / 18 ، فصّلت / 34 ) .
سوره حاقة آیه 36
متن آیه :
وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنْ غِسْلِینٍ
ترجمه :
و خوراکی هم ندارد مگر از زردابه و خونابه ( دوزخیان ) .
توضیحات :
« غِسْلِینٍ » : چرک و خون . شوخابه . خونابه . زردابه . ریم . دوزخیان دارای مکان و عذاب مختلفی هستند و هریک از ( ضَرِیع ) و ( زَقُّوم ) و ( غِسْلِین ) غذای گروهی از ایشان است . یا این که هر یک از اینها - که در حقیقت خوراک نیست - به همه دوزخیان داده می‌شود ، و خوراک ایشان همچون چیزهائی است ( نگا : التفسیر القرآنی للقرآن ) .
سوره حاقة آیه 37
متن آیه :
لَا یَأْکُلُهُ إِلَّا الْخَاطِؤُونَ
ترجمه :
چنین خوراکی را جز بزهکاران نمی‌خورند .
توضیحات :
« الْخَاطِئُونَ » : مجرمان و بزهکاران . خطاکاران .
سوره حاقة آیه 38
متن آیه :
فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ
ترجمه :
سوگند می‌خورم به آنچه می‌بینید !
توضیحات :
« لآ أُقْسِمُ » : ( نگا : واقعه / 75 ) .
سوره حاقة آیه 39
متن آیه :
وَمَا لَا تُبْصِرُونَ
ترجمه :
و سوگند می‌خورم به آنچه نمی‌بینید !
توضیحات :
« بِمَا تُبْصِرُونَ . . . وَ مَا لا تُبْصِرُونَ » : مراد از دیدنیها و نادنیها ، همه مخلوقات و موجودات است .
سوره حاقة آیه 40
متن آیه :
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ
ترجمه :
این ( قرآن از سوی خدا آمده است و ) گفتاری است ( که ) از ( زبان ) پیغمبر بزرگواری ( به نام محمّد ، پخش و تبلیغ می‌شود ) .
توضیحات :
« إِنَّهُ » : قرآن . « رَسُولٍ » : مراد پیغمبر اسلام است که از سوی خداوند مبلّغِ کلام آسمانی است ( نگا : حاقّه / 43 ) .
سوره حاقة آیه 41
متن آیه :
وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ قَلِیلاً مَا تُؤْمِنُونَ
ترجمه :
و سخن هیچ شاعری نیست ( چنان که شما گمان می‌برید . اصلاً ) شما کمتر ایمان می‌آورید ( و به دنبال حق و حقیقت می‌افتید ) .
توضیحات :
« قَلِیلاً مَّا تُؤْمِنُونَ » : ( نگا : بقره / 88 ) .
سوره حاقة آیه 42
متن آیه :
وَلَا بِقَوْلِ کَاهِنٍ قَلِیلاً مَا تَذَکَّرُونَ
ترجمه :
و گفته هیچ غیبگو و کاهنی نیست . اصلاً شما کمتر پند می‌گیرید ( و یادآور حق و حقیقت می‌گردید ، و درست و نادرست را فرق می‌نهید ) .
توضیحات :
« قَلِیلاً مَّا تَذَکَّرُونَ » : ( نگا : اعراف / 3 ، نمل / 62 ، غافر / 58 ) .
سوره حاقة آیه 43
متن آیه :
تَنزِیلٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِینَ
ترجمه :
( بلکه کلامی است که ) از جانب پروردگار جهانیان نازل شده است .
توضیحات :
« تَنزِیلٌ » : ( نگا : شعراء / 192 ، سجده / 2 ، یس / 5 ) .
سوره حاقة آیه 44
متن آیه :
وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَیْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِیلِ
ترجمه :
اگر پیغمبر پاره‌ای سخنان را به دروغ بر ما می‌بست .
توضیحات :
« الأَقَاوِیلِ » : جمع أَقْوال ، و آن جمع قَوْل است همچون اَبابیت جمع اَبْیات ، و اَناعیم جمع اَنْعام . این واژه بیشتر به سخنان دروغین گفته می‌شود .
سوره حاقة آیه 45
متن آیه :
لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْیَمِینِ
ترجمه :
ما دست راست او را می‌گرفتیم .
توضیحات :
« الْیَمِینِ » : دست راست . مراد دست راست پیغمبر است ( نگا : روح المعانی ، روح البیان ، کشّاف ) . منظور جلوگیری از تعدّی به کلام خدا است . همان گونه که می‌گویند : جلو دستش را بگیرید .
سوره حاقة آیه 46
متن آیه :
ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِینَ
ترجمه :
سپس رگ دلش را پاره می‌کردیم .
توضیحات :
« الْوَتِینَ » : شاهرگ قلب که خون را به تمام اعضاء بدن می‌رساند و اگر قطع شود مرگ انسان آنی و حتمی است .
سوره حاقة آیه 47
متن آیه :
فَمَا مِنکُم مِّنْ أَحَدٍ عَنْهُ حَاجِزِینَ
ترجمه :
و کسی از شما نمی‌توانست مانع ( این کار ما در باره ) او شود ( و مرگ را از او باز دارد ) .
توضیحات :
« حَاجِزِینَ » : جمع حاجِز ، به معنی مانِع و رادِع . بازدارندگان . جلوگیری کنندگان . خبر ( مَا ) است .
سوره حاقة آیه 48
متن آیه :
وَإِنَّهُ لَتَذْکِرَةٌ لِّلْمُتَّقِینَ
ترجمه :
مسلّماً قرآن پند و اندرز پرهیزگاران است .
توضیحات :
« تَذْکِرَةٌ » : ( نگا : طه / 3 ) .
سوره حاقة آیه 49
متن آیه :
وَإِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنکُم مُّکَذِّبِینَ
ترجمه :
ما قطعاً می‌دانیم که برخی از شما ( قرآن را ) تکذیب می‌کنند .
توضیحات :
« مُکَذِّبِینَ » : تکذیب کنندگان .
سوره حاقة آیه 50
متن آیه :
وَإِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْکَافِرِینَ
ترجمه :
آخر قرآن ، مایه حسرت و سبب اندوه کافران است .
توضیحات :
« إِنَّهُ » : این که قرآن .
سوره حاقة آیه 51
متن آیه :
وَإِنَّهُ لَحَقُّ الْیَقِینِ
ترجمه :
قرآن ، یقینِ راستین ( و حق و حقیقت فرو فرستاده جهان آفرین ) است .
توضیحات :
« حَقُّ الْیَقِینِ » : ( نگا : واقعه / 95 ) .
سوره حاقة آیه 52
متن آیه :
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّکَ الْعَظِیمِ
ترجمه :
حال که چنین است . با ذکر نام پروردگار بزرگوار خود ، خدا را تسبیح و تقدیس کن .
توضیحات :
« فَسَبِّحْ » : ( نگا : آل‌عمران / 41 ، حجر / 98 ، طه / 130 ) . « بِاسْمِ » : به وسیله نام . با بردن نام .
