تفسیر سوره الماعون برگرفته از تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
سوره ماعون
سوره ماعون آیه 1
متن آیه :
أَرَأَیْتَ الَّذِی یُکَذِّبُ بِالدِّینِ
ترجمه :
کسانی که به دین و آئین ، و سزا و جزا ( در پیشگاه خدا ) ایمان ندارند ، میفهمی که چگونه کسانیند ؟
توضیحات :
« أَرَأَیْتَ ؟ » : آیا ندیدهای ؟ دیدن در اینجا به معنی آگاهی یافتن و شناختن است ( نگا : کهف / 63 ، مریم / 77 ، فرقان / 43 ) . « الدِّینِ » : دین و دیانت . آئین . سزا و جزا . « الَّذِی » : کسی که . جنس مراد است و در معنی « کسانی که » است .
سوره ماعون آیه 2
متن آیه :
فَذَلِکَ الَّذِی یَدُعُّ الْیَتِیمَ
ترجمه :
آنان کسانیند که یتیم را سخت از پیش خود میرانند .
توضیحات :
« یَدُعُّ » : سخت میراند و با خشونت طرد میکند ( نگا : طور / 13 ) .
سوره ماعون آیه 3
متن آیه :
وَلَا یَحُضُّ عَلَى طَعَامِ الْمِسْکِینِ
ترجمه :
( و دیگران را به سیر کردن ) و به خوراک دادن مستمندان تشویق و ترغیب نمینمایند .
توضیحات :
« لا یَحُضُّ » : تشویق و ترغیب نمیکند ( نگا : حاقّه / 34 ) .
سوره ماعون آیه 4
متن آیه :
فَوَیْلٌ لِّلْمُصَلِّینَ
ترجمه :
واویلا به حال نمازگزاران !
توضیحات :
« وَیْلٌ » : وای ! واویلا !
سوره ماعون آیه 5
متن آیه :
الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ
ترجمه :
همان کسانی که نماز خود را به دست فراموشی میسپارند .
توضیحات :
« سَاهُونَ » : جمع ساهی ، از ماده سَهْو ، بیخبران و غافلان . مراد کسانی است که یا به ترک نماز میگویند ، و یا نمازی را میخوانند و چهار تا را پشت گوش میاندازند ، و یا این که نماز میخوانند و همچون کودکان مقلّد از پدران و مادران ، بالا و پائین میروند ، و زمزمههائی میکنند . نه حرکتشان ارادی و نه کلماتشان اختیاری است . نه میفهمند چه میکنند ، و نه میفهمند چه میگویند .
سوره ماعون آیه 6
متن آیه :
الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ
ترجمه :
همان کسانی که ریا و خودنمائی میکنند .
توضیحات :
« یُرَآءُونَ » : ریاکاری میکنند . خودنمائی و تظاهر میکنند ( نگا : نساء / 142 ) .
سوره ماعون آیه 7
متن آیه :
وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ
ترجمه :
و از دادن وسائل کمکی ناچیز ( منزل که معمولاً همسایگان به یکدیگر به عاریه و امانت میدهند ) خودداری میکنند و ( از یاری و کمک به مردمان ) دریغ میورزند .
توضیحات :
« الْمَاعُونَ » : وسائل ناچیز منزل ، از قبیل : دیگ ، کلنگ ، کبریت ، آب ، نمک . وسائلی که در گرهگشائی و رفع نیاز ، معمولاً به گونه امانتی مردم از یکدیگر میگیرند . مراد به طور کلّی خودداری از یاری و همکاری است . واژه ( مَاعُونَ ) صیغه مبالغه و از ماده ( مَعْن ) است به معنی شیء ناچیز . نماد چیز بیارزش است . یادآوری : بعضی آیات یک تا چهار را درباره کافران ، و آیات پنج تا هفت را راجع به منافقان میدانند . ولی اغلب مجموعه صفات رذیله تحقیر یتیمان ، ترک اطعام مستمندان ، غفلت از نماز ، ریاکاری ، و عدم همکاری با مردم حتّی در دادن وسائل کوچک و ناچیز زندگی را به مسلمانان اسمی برمیگردانند .