تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدلتفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
تفسیر سوره های قرآن و مطالب مربوط به تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل۸۸-سوره الغاشیة
تفسیر سوره الغاشیة برگرفته از تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل
سوره غاشیة
سوره غاشیة آیه 1
متن آیه :
هَلْ أَتَاکَ حَدِیثُ الْغَاشِیَةِ
ترجمه :
آیا خبر حادثه فراگیر ( روز قیامت که مردمان بی‌دین و گناهکار را در بر می‌گیرد ) به تو رسیده است ؟
توضیحات :
« هَلْ أَتَاکَ ؟ » : استفهام ، برای نشان دادن عظمت شدائد و اهوال روز قیامت است . « الْغَاشِیَةِ » : فراگیرنده . مراد روز قیامت است که مردمان کافر و فاجر و فاسق را زیر مصائب و شدائد خود می‌گیرد .
سوره غاشیة آیه 2
متن آیه :
وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ
ترجمه :
مردمانی ، در آن روز خوار و زبون خواهند بود .
توضیحات :
« وُجُوهٌ » : چهره‌ها . مراد خود اشخاص و افراد است . « خَاشِعَةٌ » : خوار و زبون . فرو شکسته و درهم شکسته . خضوع ایشان ، سرافکندگی آمیخته با شرمندگی و نگرانی است .
سوره غاشیة آیه 3
متن آیه :
عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ
ترجمه :
دائماً خواهند کوشید و رنج خواهند کشید .
توضیحات :
« عَامِلَةٌ » : کوشا و پویا . مراد این است که همیشه این پا و آن پا می‌کنند و برمی‌جهند و می‌افتند ، و آسایش و آرامش از آنان سلب‌می‌گردد ، و هر دم گرفتار عذابی می‌شوند ( نگا : غافر / 71 و 72 ، قمر / 47 و 48 ، رحمن / 44 ) . « نَاصِبَةٌ » : در رنج . دچار زحمت و مشقّت . خسته و مانده .
سوره غاشیة آیه 4
متن آیه :
تَصْلَى نَاراً حَامِیَةً
ترجمه :
به آتش بس سوزان و گدازان دوزخ در خواهند آمد و خواهند سوخت .
توضیحات :
« تَصْلی » : به‌آتش داخل می‌شوند و بدان می‌سوزند ( نگا : انشقاق 12 ، اعلی / 12 ) . « حَامِیَةً » : بی‌نهایت گرم و سوزان ( نگا : قاسمی ) .
سوره غاشیة آیه 5
متن آیه :
تُسْقَى مِنْ عَیْنٍ آنِیَةٍ
ترجمه :
از چشمه بسیار داغ و گرمی نوشانده خواهند شد .
توضیحات :
« عَیْنٍ » : چشمه . « ءَانِیَةٍ » : بسیار داغ و گرم .
سوره غاشیة آیه 6
متن آیه :
لَّیْسَ لَهُمْ طَعَامٌ إِلَّا مِن ضَرِیعٍ
ترجمه :
آنان خوراکی جز ضریع نخواهند داشت .
توضیحات :
« ضَرِیعٍ » : گیاه‌خارداری که شبرق نامیده می‌شود . خشکیده آن را ضَریع می‌گویند . گویا ناگوارترین و تهوّع‌آورترین گیاه است و هیچ حیوانی آن را نمی‌چرد ، جز شتر که تا تَر است آن را می‌خورد و چون خشکید از آن کناره‌گیری می‌کند . اگر در جاهائی طعام دوزخیان منحصر به زقّوم ( نگا : صافّات / 62 ، دخان / 43 ، واقعه / 52 ) و در موردی محدود به غِسْلین ( نگا : حاقّه / 36 ) شده است ، بدان خاطر است که دوزخیان مختلفند و عذاب هم دارای انواع و اقسام است ، و هر یک از آنها برای گروهی از ایشان است . یا این که این الفاظ ، تعبیرها و تمثیلهائی از غذای دوزخیان است .
سوره غاشیة آیه 7
متن آیه :
لَا یُسْمِنُ وَلَا یُغْنِی مِن جُوعٍ
ترجمه :
نه فربه خواهد کرد و نه از گرسنگی خواهد رهاند .
توضیحات :
« لا یُسْمِنُ » : چاق و فربه نمی‌سازد . « لا یُغْنی » : بی‌نیاز نمی‌گرداند . « جُوعٍ » : گرسنگی .
سوره غاشیة آیه 8
متن آیه :
وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَّاعِمَةٌ
ترجمه :
مردمانی در آن روز شادان و شاداب و دارای نعمت و لذّت خواهند بود .
توضیحات :
« نَاعِمَةٌ » : شادان و شاداب . در خوشی و رفاه . دارای نعمت و لذّت .
سوره غاشیة آیه 9
متن آیه :
لِسَعْیِهَا رَاضِیَةٌ
ترجمه :
از کوشش خود خوشنود و به سبب تلاش خویش راضی خواهند بود .
توضیحات :
« لِسَعْیِهَا » : حرف لام به معنی ( ب ) و برای تعلیل است ( نگا : المصحف المیسّر ) . یا این که برای تعلیل نمی‌باشد ( نگا : روح‌المعانی ) . یعنی به خاطر سعی خود ، یا از سعی خود .
سوره غاشیة آیه 10
متن آیه :
فِی جَنَّةٍ عَالِیَةٍ
ترجمه :
در بهشت برین و عالیقدر بسر خواهند برد .
توضیحات :
« عَالِیَةٍ » : عالیقدر و ارزشمند . برین . بالا و والا .
سوره غاشیة آیه 11
متن آیه :
لَّا تَسْمَعُ فِیهَا لَاغِیَةً
ترجمه :
در آنجا سخن یاوه‌ای نخواهند شنید .
توضیحات :
« لا تَسْمَعُ » : نمی‌شنوند . نمی‌شنوی . این فعل می‌تواند متعلّق به ( وُجُوهٌ ) باشد ، و یا به مخاطبی برگردد که شایستگی چنین مکانی را برای خود فراهم می‌سازد . « لاغِیَةً » : یاوه . سخنان پوچ و بیهوده . مصدری است همچون لَغْو ( نگا : واقعه / 25 ) .
سوره غاشیة آیه 12
متن آیه :
فِیهَا عَیْنٌ جَارِیَةٌ
ترجمه :
در آنجا چشمه‌های روانی است .
توضیحات :
« عَیْنٌ » : چشمه . چشمه‌ها . این واژه می‌تواند مفرد یا اسم جنس باشد ( نگا : نمونه ) . یا این که تنوین آن برای تکثیر است ( نگا : روح‌البیان ) . چرا که در قرآن آمده است : إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ ( ذاریات / 15 ) .
سوره غاشیة آیه 13
متن آیه :
فِیهَا سُرُرٌ مَّرْفُوعَةٌ
ترجمه :
در آنجا تختهای بلند و عالی است .
توضیحات :
« سُرُرٌ » : جمع سَریر ، تختهائی که بر آنها می‌نشینند یا می‌خوابند . « مَرْفُوعَةٌ » : بلند و برکشیده . عالی و گرانبها .
سوره غاشیة آیه 14
متن آیه :
وَأَکْوَابٌ مَّوْضُوعَةٌ
ترجمه :
و ساغرهائی که ( در کنار چنین چشمه‌هائی و در حضور بهشتیان ) گذارده شده‌اند .
توضیحات :
« أَکْوَابٌ » : جمع کُوب ، قَدَحهاو ساغرها ( نگا : زخرف / 71 ، واقعه / 18 ، انسان / 15 ) . « مَوْضُوعَةٌ » : نهاده شده . گذارده شده .
سوره غاشیة آیه 15
متن آیه :
وَنَمَارِقُ مَصْفُوفَةٌ
ترجمه :
و بالشها و پشتیهائی که به ردیف چیده شده‌اند .
توضیحات :
« نَمَارِقُ » : جمع نَمْرُقَة ، بالشها . پشتیها . « مَصْفُوفَةٌ » : ردیف شده . به رسته نهاده . به صف چیده شده .
سوره غاشیة آیه 16
متن آیه :
وَزَرَابِیُّ مَبْثُوثَةٌ
ترجمه :
و فرشهای فاخر و گرانبهائی که گسترده و پهن گشته‌اند .
توضیحات :
« زَرَابِیُّ » : جمع زَرْبِیَّة ، فرشهای عالی خوابدار که هم نرم و راحت ، و هم گرانبها و قیمتی هستند . « مَبْثُوثَةٌ » : گسترده و پهن شده . اینجا و آنجا باز و پراکنده شده ، که نشانه رفاهیّت و فراخی نعمت و ثروت است .
سوره غاشیة آیه 17
متن آیه :
أَفَلَا یَنظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ
ترجمه :
آیا به شتران نمی‌نگرند که چگونه آفریده شده‌اند ؟ !
توضیحات :
« أَفَلا یَنظُرُونَ ؟ » : آیا نمی‌نگرند ؟ آیا دقّت نمی‌کنند و نمی‌اندیشند ؟ « الإِبِلِ » : شتران . از لفظ خود دارای مفرد نیست . آفرینش شتر دارای اسرار شگفت‌انگیز است .
سوره غاشیة آیه 18
متن آیه :
وَإِلَى السَّمَاء کَیْفَ رُفِعَتْ
ترجمه :
و به آسمان نگاه نمی‌کنند که چگونه برافراشته شده است ؟ !
توضیحات :
« رُفِعَتْ » : برافراشته شده است .
سوره غاشیة آیه 19
متن آیه :
وَإِلَى الْجِبَالِ کَیْفَ نُصِبَتْ
ترجمه :
و به کوهها نمی‌نگرند که چگونه نصب و پابرجای شده‌اند ؟ !
توضیحات :
« نُصِبَتْ » : نصب شده است . پا برجای گشته است . ثابت و استوار شده است .
سوره غاشیة آیه 20
متن آیه :
وَإِلَى الْأَرْضِ کَیْفَ سُطِحَتْ
ترجمه :
و به زمین نمی‌نگرند که چگونه پهن و گسترانیده شده است ؟ !
توضیحات :
« سُطِحَتْ » : مسطّح شده است . پهن گشته است .
سوره غاشیة آیه 21
متن آیه :
فَذَکِّرْ إِنَّمَا أَنتَ مُذَکِّرٌ
ترجمه :
تو پند و اندرز بده و ( مردمان را به وظائفشان ) یادآوری کن . چرا که تو تنها پند دهنده و یادآوری کننده‌ای و بس .
توضیحات :
« ذَکِّرْ » : پند بده . یادآوری کن . « مُذَکِّرٌ » : پند دهنده . یادآوری کننده .
سوره غاشیة آیه 22
متن آیه :
لَّسْتَ عَلَیْهِم بِمُصَیْطِرٍ
ترجمه :
تو بر آنان چیره و مسلّط نیستی ( تا ایشان را به ایمان واداری ) .
توضیحات :
« مُصَیْطِرٍ » : مسلّط . چیره ( نگا : بقره / 256 ، یونس / 99 ، ق / 45 ) . این واژه را با ( س ) و ( ص ) خوانده‌اند . تبدیل سین به صاد به علّت مناسبت با ( ط ) است .
سوره غاشیة آیه 23
متن آیه :
إِلَّا مَن تَوَلَّى وَکَفَرَ
ترجمه :
امّا کسی که ( از حق و حقیقت روی بگرداند و به آئین الهی ) پشت کند و کفر ورزد .
توضیحات :
« إِلاّ » : لیکن . امّا . استثناء منقطع است ( نگا : نساء / 80 ، انعام / 107 ، شوری / 48 ) . برخی استثناء را متّصل می‌دانند و مستثنی‌منه را مفعول محذوف فعل ( فَذَکِّرْ ) می‌شمارند . در این صورت معنی چنین است : ای پیغمبر ! همه‌کس را اندرز بده ، مگر آنان که می‌روند و روی می‌گردانند و به ایمان و قرآن پشت می‌کنند ( نگا : زخرف / 83 ) .
سوره غاشیة آیه 24
متن آیه :
فَیُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَکْبَرَ
ترجمه :
خداوند بزرگترین عذاب را بدو می‌رساند ( که عذاب اخروی است ) .
توضیحات :
« الْعَذَابَ الأکْبَرَ » : بزرگترین عذاب . مراد عذاب آخرت است که در مقابل آن عذاب دنیا است که کمترین عذاب نامیده می‌شود ( نگا : سجده / 21 ) .
سوره غاشیة آیه 25
متن آیه :
إِنَّ إِلَیْنَا إِیَابَهُمْ
ترجمه :
مسلّماً بازگشت آنان ( پس از مرگ و رستاخیز ) به سوی ما خواهد بود .
توضیحات :
« إِیَاب » : بازگشتن . برگشتن . رجوع .
سوره غاشیة آیه 26
متن آیه :
ثُمَّ إِنَّ عَلَیْنَا حِسَابَهُمْ
ترجمه :
آن گاه حساب ( و کتاب و سروکار ) ایشان با ما خواهد بود .
توضیحات :
« ثُمَّ » : پس از آن . « عَلَیْنَا حِسَابَهُمْ » : حساب ایشان با ما است و ما خودمان می‌دانیم که با آنان چه کار می‌کنیم .
