۱۰۰-سوره العادیات

 تفسیر سوره العادیات برگرفته از تفسیر نور دکتر مصطفی خرمدل

سوره عادیات

سوره عادیات آیه  1

‏متن آیه : ‏

‏ وَالْعَادِیَاتِ ضَبْحاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏سوگند به اسبان تازنده‌ای که ( به سوی میدان جهاد ) نفس‌زنان پیش می‌روند !‏

‏توضیحات : ‏

‏« الْعَادِیَاتِ » : جمع عَادِیَة ، اسبان تازنده . مراد هر مرکب و وسیله‌ای است که در راه یزدان و برای اجرا فرمان او مورد استفاده قرار گیرد . « ضَبْحاً » : صدای نفَس اسبان به هنگام دویدن . در اینجا به معنی اسم فاعل ، یعنی ( ضَابِحَات ) است ، به معنی اسبانی که صدای نفَس خود را بلند کرده‌اند . حال است .‏

سوره عادیات آیه  2

‏متن آیه : ‏

‏ فَالْمُورِیَاتِ قَدْحاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏آن اسبانی که ( بر اثر برخورد چخماق سمهایشان به سنگهای سر راه ) جرقّه‌ها برمی‌افروزند .‏

‏توضیحات : ‏

‏« الْمُورِیَاتِ » : جمع مُورِیَة ، آتش افروزندگان با چخماق . مراد تولیدکنندگان جرقّه‌ها است . « قَدْحاً » : زدن سنگ چخماق به یکدیگر برای تولید جرقّه . در اینجا به معنی اسم فاعل یعنی ( قَادِحَات ) و حال است . مراد زنندگان سمهای پا بر سنگهای زمین است .‏

سوره عادیات آیه  3

‏متن آیه : ‏

‏ فَالْمُغِیرَاتِ صُبْحاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏همان اسبانی که بامدادان ( بر سپاهیان دشمن ) یورش می‌برند .‏

‏توضیحات : ‏

‏« الْمُغِیرَاتِ » : جمع مُغیرَة ، یورش برندگان . هجوم‌کنندگان . « صُبْحاً » : بامدادان . مفعولٌ‌فیه است . آن را در معنی اسم فاعل ، یعنی ( مُصْبِحَات ) نیز دانسته و حال بشمار آورده‌اند ( نگا : التفسیر القرآنی للقرآن ) .‏

سوره عادیات آیه  4

‏متن آیه : ‏

‏ فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏و در آن ، گرد و غبار زیادی را برمی‌انگیزند .‏

‏توضیحات : ‏

‏« أَثَرْنَ » : برانگیختند . برپا کردند . باب افعال و از مصدر ( إثارَة ) و از ماده ( ثور ) است ( نگا : بقره‌ / 71 ، روم‌ / 9 و 48 ، فاطر / 9 ) . « بِهِ » : در آن . حرف ( بِ ) به معنی ( فِی ) است ، و ضمیر ( هِ ) به صبح برمی‌گردد . « نَقْعاً » : گرد و غبار .‏

سوره عادیات آیه  5

‏متن آیه : ‏

‏ فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعاً ‏

‏ترجمه : ‏

‏و بامدادان به میان جمع ( دشمنان ) می‌تازند .‏

‏توضیحات : ‏

‏« وَسَطْنَ » : به وسط رفتند . به میانه دویدند . « بِهِ » : در آن . یعنی در صبح . برخی حرف باء را برای تعدّیه دانسته و ضمیر ( هِ ) را به ( نَقْعاً ) برگشت داده‌اند . در این صورت معنی آیه چنین است : آن گرد و غبار فراوان را با خود به میان جمعیّت دشمنان می‌برند . بعضی هم باء را حالیّه دانسته‌اند ، و آیه را چنین معنی کرده‌اند : با همین گرد و غبار فراوان به میان جمع دشمنان تاخت می‌برند .‏

سوره عادیات آیه  6

‏متن آیه : ‏

‏ إِنَّ الْإِنسَانَ لِرَبِّهِ لَکَنُودٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏( به چنین اسبانی سوگند که ) انسان نسبت به پروردگار خود بسیار ناسپاس و حق ناشناس است .‏

‏توضیحات : ‏

‏« الإِنسَانَ » : مراد انسانی است که در پرتو معارف الهی تربیت نیافته است و تعلیمات انبیاء بر دلش نتافته است ، و خویشتن را تسلیم غرائز و شهوات سرکش نموده است . « کَنُودٌ » : کفران نعمت‌کننده . ناسپاس . حق‌ناشناس .‏

سوره عادیات آیه  7

‏متن آیه : ‏

‏ وَإِنَّهُ عَلَى ذَلِکَ لَشَهِیدٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏خود انسان نیز بر این معنی گواه است ( و می‌داند ناسپاس و حق ناشناس است ) .‏

‏توضیحات : ‏

‏« إِنَّهُ » : همانا انسان . بی‌گمان انسان . « شَهِیدٌ » : گواه . آگاه . گواهی انسان به زبان حال است . نظیر آن را در ( اعراف‌ / 172 و توبه‌ / 17 ) می‌توان دید . و امّا آگاهی او ، معلوم است که انسان از هرکس دیگر بهتر خود را می‌شناسد و از درون خود آگاه است .‏

سوره عادیات آیه  8

‏متن آیه : ‏

‏ وَإِنَّهُ لِحُبِّ الْخَیْرِ لَشَدِیدٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و او علاقه شدیدی به دارائی و اموال دارد .‏

‏توضیحات : ‏

‏« الْخَیْرِ » : اموال و دارائی ( نگا : بقره‌ / 180 ، احزاب‌ / 19 ) . « شَدِیدٌ » : تند و سخت . بخیل و تنگچشم . حرف لام در واژه « لِحُبِّ الْخَیْرِ » می‌تواند برای تعدّیه باشد ، و معنی آیه با توجّه بدان در بالا گذشت . یا این که برای تعلیل ، که معنی آیه چنین است : انسان به علّت دوست داشت اموال و دارائی بخیل است .‏

سوره عادیات آیه  9

‏متن آیه : ‏

‏ أَفَلَا یَعْلَمُ إِذَا بُعْثِرَ مَا فِی الْقُبُورِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏آیا این انسان ( ناسپاس و دلباخته دارائی ) نمی‌داند : هنگامی که آنچه در گورها است بیرون آورده می‌شود ( و مردگان زنده می‌گردند ) .‏

‏توضیحات : ‏

‏« بُعْثِرَ » : بیرون آورده شد و زنده گردید ( نگا : انفطار / 4 ) .‏

سوره عادیات آیه  10

‏متن آیه : ‏

‏ وَحُصِّلَ مَا فِی الصُّدُورِ ‏

‏ترجمه : ‏

‏و هنگامی که آنچه در سینه‌ها ( از کفر و ایمان و نیّت خوب و بد ) است ( از میان دفاتر اعمال ) جمع‌آوری می‌گردد و به دست می‌آید .‏

‏توضیحات : ‏

‏« حُصِّلَ » : به دست آورده شد . جمع گردید .‏

سوره عادیات آیه  11

‏متن آیه : ‏

‏ إِنَّ رَبَّهُم بِهِمْ یَوْمَئِذٍ لَّخَبِیرٌ ‏

‏ترجمه : ‏

‏در آن روز بدون شکّ پروردگارشان ( از احوال آنان و اعمال ایشان ) بسیار آگاه است ( و پاداش و کیفرشان را می‌دهد ؟ ) .‏

‏توضیحات : ‏

‏« خَبِیرٌ » : بسیار آگاه و باخبر .‏